Abstract:

Ülkemiz sınırları içerisinde Zeytinli Ada gibi çok sayıda arkeolojik buluntu yeri vardır. Bu gibi kazı yerlerinde insan iskeletine ait kemiklerde bulunabilmektedir. Bulunan insan iskeletlerinin antropolojik değerlendirmeleri özellikle kafatası dikkate alınarak yapıldığında yaş ve cinsiyet açısından önemli bilgiler vermektedir. Özellikle radyolojik incelemelerin kullanılması bu bilgilerin güvenilirliğini artırmaktadır. Çalışmamız 2007-2011 yılları arasında gerçekleştirilen Zeytinli Ada da gerçekleştirilen kazılar sonucunda ortaya çıkarılan, M.Ö. 2 yüzyıl ve M.S. 12 yüzyılları arası 6 kadın, 16 erkek, 22 bireye ait kafatası alınarak gerçekleştirilmiştir. Çok kesitli bilgisayarlı tomografi ile alınan görüntüler iş istasyonu yazılımı ile üç boyutlu hale dönüştürlerek interorbital, biorbital ve bizigomatik ölçümleri yapıldı Kafatası ölçüm değerleri ortanca (aralık) olarak whisker grafik ile sunuldu. Ortanca kadın ve erkek değerlerin karşılaştırılması Mann-Whitney testi ile yapıldı. Ölçüm değerlerinin arasındaki korelasyonları incelenmesi Pearson korelasyon testi ile yapıldı. P değerinin 0,05 değerinin altında olması anlamlı olarak kaydedildi. Veriler değerlendirildiğinde erkek ve kadın interorbital ve bizigomatik mesafeleri arasındaki fark anlamlı bulunmadı. Biorbital mesafeleri dikkate alındığında ise erkek kafataslarının biorbital mesafeleri kadınlarınkine göre anlamlı olarak daha fazla bulundu. İnterorbital ile biorbital ve bizigomatik mesafelerinin korelasyonu analizlerine bakıldığında dikkate değer bir ilişkiye bulunmadı. Çalışmamızda erkeklerin kafataslarında kadınlara göre bizigomatik mesafelerinin uzun olması, kafatasının lateral çıkıntıların daha belirgin olduğunu göstermektedir. Bu da cinsiyet ayrımında önemli bir kriter olarak karşımıza çıkmaktadır.

Keywords: