Özet:

Bu çalışmada, Türkçede aynı içlem kapsamında değerlendirilebilen soğuk/serin/ılık/sıcak ve yüksek/alçak/uzun/kısa sıfatlarının düzanlamsal ve değişmeceli anlamsal görünümleri arasındaki yakınanlamlılık-karşıtanlamlılık ilişkiselliğini derlem temelli ve karşılaştırmalı olarak ortaya koymak amaçlanmaktadır. Bu çerçevede inceleme konusu sözcüklerin gönderimsel alanı somuttan soyuta doğru ilerledikçe, diğer bir deyişle düzanlamsal görünümlerden değişmeceli anlam boyutuna doğru geçiş yapıldıkça, sözcüklerarası anlam ilişkisinin hangi koşullar altında sağlanabildiği ve ne tür bağlamsal durumlarda farklılaştığı araştırma sorusu olarak kabul edilmiştir. Çalışmada yöntem açısından betimsel tarama kullanılmış, elde edilen sonuçlar yüzde ve sıklık tabloları aracılığıyla yorumlanmıştır. Sonuç olarak, sıfatlar arasındaki yakınanlamlılık ve karşıtanlamlılık ilişkilerinin genel olarak düzanlamsal düzeyde kaldığını, anlam soyutlaştıkça söz konusu ilişkilerin kurulmasının güçleştiği gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler: