Özet:

Osmanlı Devleti’nde muhâdarâ kültürünün bir devamı olarak yapıla gelen mûtâd tefsir derslerinin h. 1172’de (m. 1759) Sultan III. Mustafa tarafından muayyen kurallara bağlanarak devletin resmî ve sürekli bir uygulaması haline getirilmesi ve İstanbul’da ikamet eden meşhur âlimlerin davet edilmesi ile teşekkül eden yüksek ilmî derslere Huzûr-u Hümayûn ya da Huzûr Dersleri denilmiştir. Padişahın huzurunda yapılan bu derslerde Anadolu’nun ve Osmanlı coğrafyasının farklı bölgelerinden İstanbul’a gelerek temayüz eden ilmî şahsiyetler ilmî mübahesede bulunur ve dersler münazaralı bir usulle müzakere edilirdi. Osmanlı coğrafyasının muhtelif vilayetlerinden gelerek İstanbul’a yerleşen âlimler memleketlerinin nisbelerini taşımaya devam etmişler; derslere katılanların isimlerinin yazıldığı defterlere bu şekilde kaydedilmişlerdir. Bu çalışmada derslere katılanların tutulduğu kayıtlardan yola çıkarak Karsî nisbesine sahip Karslı âlimler tespit edilmeye çalışılmıştır. Tespit edilen âlimlerin hangi yıllarda hangi derslere ne oranda girdiği ortaya konulmuştur. Osmanlı’daki en itibarlı ilmî sohbet halkası olarak kabul edilen Huzur Dersleri’ne katılan Karslı âlimleri tespit etmek suretiyle Kars’ın ve Karslı âlimlerin o dönemki ilmî hayatta tanınırlığına dair bir kanaatin teşekkülü sağlanacaktır.

Anahtar Kelimeler: