Özet:

Bu çalışma Osmanlı toplumunda belirtileri görünen eşcinsel ilişki ve ilgiye Nedim’in şiirleri üzerinden odaklanarak, bu ilgi ve ilişkilerin dönemde nasıl algılandığını incelemektir. Buradaki argüman toplumdaki bu ilgi ve ilişkilerin ve bunların algılarının toplumun yapısı ve duyarlılıkları ile yakından alakalı olduğudur. Osmanlı toplumu bu tip eşcinsel ilgi ve ilişkileri anormal veya sapkın olarak sınıflandırmamaktaydı. Bu duruş genelinde, homosexüel ve heterosexüel gibi modern ikili cinsel sınıflandırmaların dönemde var olmamalarından kaynaklanmaktaydı. Genel algı kişinin seçtiği cinsel partnerin cinsiyetinin, o kişinin cinsel kimliğinin bir göstergesi sayılmadığı yönündeydi. Bu açıdan bakıldığında Osmanlı toplumu on dokuzuncu yüzyıla kadar genel olarak cinselliğe ve özellikle eşcinselliğe yönelik olarak yüksek tahammüllü ve hoşgörülü olarak nitelendirilebilir. Şairlerin özellikle aşk üzerine yazdıkları şiirlerde konu ve odak noktası olarak kimi seçtikleri, toplumun hassasiyetleri ile beraber hem toplumun genel yapısı ve hem de bu yapı sonucunda kadınların toplum içindeki rol ve yerleri ile de derinden bağlantılıydı. Osmanlı toplumu cinsiyet aksı üzerinden kesin bir şekilde ikiye ayrılmıştı, bu ayrım cinsiyetler arası ilişkileri ve gündelik karşılaşmaları büyük ölçüde sınırlandırmıştı. Bu durum aynı zamanda kur, tutkulu ilişkiler ve arzuların yaşanmasını kişinin kendi cinsiyet grubuna sınırlandıran homososyal çevrelerin oluşmasına da neden olmuştu. Bu toplumsal etkilerin belki de en iyi yansımasını aşk ve hayranlık üzerine yazılmış olan şiirlerde bulmak mümkün. Bu çalışma, toplumun algısını, eşcinsel ilgi ve ilişkilerin yaygınca görünen kabulünü ve bu ilişkilerin şiirlerde betimlenmelerini, Nedim’in şiirleri üzerinden incelemeyi amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler: