Özet:

Sokak fotoğrafçılığı, iç ve dış kamusal alanlarda gerçekleştirilen fotoğrafçılık türüdür. Caddeler, sokaklar, pasajlar, istasyonlar, gece kulüpleri, plajlar, toplu taşıma araçları ve hastaneler gibi ortak kullanım alanlarında çekilen fotoğraflar, sokak fotoğrafçılığı olarak tanımlanmaktadır. Toplumsal değişimlerin izleri, fotoğrafın icadıyla birlikte, yazılı tarihi belgeler, filmler, belgesel ve savaş fotoğraflarının yanı sıra sokak fotoğraflarında da görülebilmektedir. Diğer fotoğraf türlerine göre plan ve kurgunun olmaması ya daaz olması, sokak fotoğrafının nesnel ve gerçekçi yönünü öne çıkarmaktadır. Erken dönem, modern ve çağdaş olarak üç tarihsel dönemde incelenebilecek sokak fotoğrafçılığı, teknik ve estetiğin geçirdiği evrimden etkilenmiş ve zamanla değişmiştir. Erken dönem sokak fotoğrafçılarından Alice Austen New York’ta, Eugène Atget ise eski ve yeni Paris’te çektikleri nesnel sokak fotoğraflarıyla mekansal ve toplumsal değişimi kaydetmişlerdir. Henri Cartier-Bresson ve Helen Levitt’in yer aldığı modern dönemde, teknoloji, avangard estetik ve fotojurnalizmin kurumsallaşmasıyla yaygınlaşan ve gelişen sokak fotoğrafçılığı, kalabalık kentlerin sokaklarındaki gündelik hayatın yeni biçimlerinin fotoğraflanmasına yoğunlaşmıştır. Çağdaş dönemdeyse küresel kentin sokaklarına taşan özel hayatın kaydının peşine düşülmüş ve öznel kayıt artmıştır. Bruce Gilden kışkırtıcı sokak portreleriyle, Michael Wolf ise Google Sokak Görünümlerinden çektiği hazır sokak fotoğraflarının röprodüksiyonlarıyla, çağdaş dönemin sokağını birbirine zıt mesafelerle kaydetmişlerdir. Sokak fotoğrafları, estetik ve belgesel niteliklerinin yanı sıra tarihsel ve sosyolojik okumalara açık yönleriyle toplumsal değişimin belgesi niteliğindedir.

Anahtar Kelimeler: