Özet:

Küresel ölçekte 2010 yılında toplamda 1,3 milyar ton katı atık üretilmiştir. Mevcut durumda bu katı atıkların %84’ü toplanmakta ve  %15’i geri dönüştürülebilmektedir. Bir entegre katı atık yönetim sistemi içerisinde maliyetiyüksek kalemi atıkların toplanması ve taşınması oluşturmaktadır ve maliyetleri toplam atık yönetimi içerisinde %80’e kadar ulaşabilmektedir. Türkiye’de atıkların toplanması ilçe belediyeleri tarafından yapılmakta veya yaptırılmaktadır. Yakıt giderleri, taşıt amortismanı ve personel giderleri atık toplamanın başlıca işletme maliyet bileşenleridir. Toplanan atık miktarı, atığın fiziksel özellikleri, toplama araçlarının tipleri, kapasiteleri ve yerleşim yeri ile aktarma merkezi arasındaki mesafe maliyeti etkileyen diğer parametrelerdir. Bu çalışmada katı atık toplama sıklığının toplama-taşıma maliyetine etkisini belirleyebilmek adına gerçek koşullara uygun senaryo geliştirilmiş, aktarmalı ve aktarmasız taşıma durumları için maliyet analizi gerçekleştirilmiştir. Senaryonun gerçekçi olması için araç hacmi, atık yoğunluğu, atık miktarı, yerleşim yeri ve aktarma merkezi mesafesi gibi parametreler; literatür taraması sonrasında, özel sektör ve yerel yönetimlerde yetkili kişilerden alınan bilgilerle oluşturulmuştur. Çalışmada toplam proje ömrü 30 yıl olarak kabul edilmiş olup, 6 yılda 1 ihalenin yenilenmesi öngörülmüştür. 8 m3 kasalı toplama araçlarının kullandığı, 100 ton/gün atık üretimi olduğu ve aktarma merkezinin yerleşim yerine 10 km uzaklıkta bulunduğu kabulüyle aktarmalı ve aktarmasız taşıma için toplama ve taşıma maliyetleri hesaplanmış, toplama sıklığının günde birden haftada bire düşürülmesi durumunda yaşanacak değişimler incelenmiştir. Bertaraf tesisinin yerleşim yerinden 30 km mesafede olduğu durumlarda taşıma sıklığının günde birden, haftada bire düşürülmesi toplama ve taşıma maliyetlerini neredeyse %30 oranında düşürdüğü belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler: