Abstract:

Halide Edip, döneminin medeniyeti ve onun problemleri üzerine düşünmüş ve çok sayıda eser üretmiş bir yazardır. Osmanlı Devleti’nin yeni bir medeniyetin eşiğinde hangi medeniyete dâhil olması ve nasıl bir medeniyet yaratması gerektiğine dair soru ve sorunlar birçok aydın gibi Halide Edip’in de üzerinde sık sık durduğu konulardandır. Halide Edip, yazar bir kadın olarak bu medeniyet mevzusunda kadın kahramanlarına önemli görevler yüklemiş ve yeni medeniyeti onlar üzerinden anlatmayı denemiştir. Halide Edip 1910 yılında yayımlanan romanı Seviyye Talip’te de bir medeniyet krizinden yola çıkmıştır. Batıda aldığı eğitimin karşılığını yerli medeniyette bulmaya çalışan Fahir’in bu arayışları hayatına dâhil olan kadınlar üzerinden anlatılır. Bu arayışlar aynı zamanda eski bir medeniyetten çıkmak üzere olan devletin yeni medeniyet arayışına paralellik gösteren bir çizgide ilerler. Halide Edip kahramanı Fahir’in önderliğinde romanın üç kadın karakteri üzerinden yeni ve eski medeniyetin imkânlarını sorgular. Yerli, Batılılaşmış ve Batılı olan bu kadınlar, toplumsal gelgitlerin, bunalımların, sorunların hem kaynağı hem de çözümü olarak görülür.             Bu bildiride medeniyet problemlerine çözüm arayan bir aydın olarak Halide Edip’in Seviyye Talip adlı romanı, kadın ve medeniyet arasındaki ilişki üzerinden irdelenerek, dönemin medeniyet krizinin ve çözüm önerilerinin kadın kahramanlar ile ilişkisine açıklık getirilmesi amaçlanmaktadır.

Keywords: