Abstract:

Mekanların sürdürülebilirliği, ancak doğal ve kültürel potansiyelin saptanarak ekolojik yapıya uygun arazi kullanımı ile başarılabilir. Yapılan bu araştırmada Gökçeada’nın mevcut arazi kullanım türleri belirlenmiş, Ada için en uygun arazi kullanım planlaması yapılmıştır. Ada’da Mevcut Arazi Kullanım Türleri (AKT) saptanmış ve sonra, bu AKT dikkate alınarak arazi karakteristikleri (eğim, bakı, toprak derinliği, kayalık vb.) belirlenmiştir. AKT’nin arazi gereksinimleri dikkate alınarak her bir haritalama ünitesi için AKT uygunluk endeks değerleri hesaplanmıştır. Elde edilen Fiziksel Uygunluk Endeks (FUE) değerleri FAO sınıflama sistemi kullanılarak sınıflandırılmıştır. Üretilen AKT uygunluk haritaları McHarg’ın overlay (üst üste) yöntemi ile çakıştırılarak optimal arazi kullanım planlaması yapılmıştır. Planlamada, optimal arazi kullanım kararlarının önerilmesinde, koruma ve kullanma arasındaki denge, ekonomik etki, çevre duyarlı ekolojik etki ve kabul edilebilirlik ilkeleri dikkate alınmıştır. Gökçeada’da yapılan analiz sonucunda tarım alanlarının toplam arazi varlığı içindeki oranı uydu görüntüsü sınıflamasına göre % 5.7’dir. Arazi kullanım planlamasına göre Gökçeada için önerilen tarım alanları ise %17.07’dir. Bu sonuçlara göre Ada’da bulunan tarım alanlarından tam olarak yararlanılamamaktadır. Planlamada arazi kullanımında AKT’den tarım arazisine öncelik verilmesi ön görülmüştür. Uydu görüntüsü sınıflamasına göre Ada’nın genel alanının % 12.59’unu orman arazisi oluşturmaktadır. Orman arazileri optimal arazi kullanım haritasına göre % 35.06 oranında uygun alanlar olarak saptanmıştır. Bu sonuçlara göre Ada’da orman arazilerinin oluşturulması gerekliliği ortaya konulmaktadır. Ada’da mera arazilerinin ise güncel arazi verilerine göre kullanım alanları tam olarak belirlenememekle birlikte, Ada halkı pratikte % 32.63 oranında bulunan frigana alanlarını serbest hayvancılıkta mera arazileri olarak kullanmaktadır. Mera arazileri araştırmada %21.21 olarak önerilmiştir. Ada’da sürdürülebilir arazi kullanımının gerçekleştirilebilmesi için öncelikle araştırmada planlanan fiziki alanların kullanılması gerekmektedir. Anahtar Kelimeler: Coğrafi Bilgi Sistemi, uzaktan algılama, Gökçeada, arazi kullanımı, kullanım potansiyeli, uygunluk haritası.

Keywords: