Abstract:

2012 yılında yürürlüğe giren 6356 sayılı Kanunda ülkemiz mevzuatın- da bu güne kadar yer almayan “Çerçeve Sözleşme” düzenlenmiştir. Kanunun 2. ve 33. maddeleri birlikte incelendiğinde çerçeve sözleşme; Ekonomik ve Sosyal Konseyde temsil edilen işçi ve işveren konfederasyonlarına üye işçi ve işveren sendikaları arasında mesleki eğitim, iş sağlığı ve güvenliği, sosyal sorumluluk ve istihdam politikalarına ilişkin düzenlemeleri içeren yazılı sözleşme olarak tanımlanabilir. Kanunda çerçeve sözleşmenin isteğe bağlı olarak ve işkolu dü- zeyinde yapılacağı belirtilmiştir. Çerçeve sözleşmenin yapılabilmesi için Bakan- lıktan yetki belgesi alınmasına da gerek yoktur. Çerçeve sözleşmenin tarafı ola- bilmek için hem işçi hem işveren tarafının Ekonomik ve Sosyal Konseyde temsil edilen konfederasyona üye sendika olmasının aranmış olması isabetli olmadığı gibi hukuki bir değer de ifade etmemektedir. Zira sözleşme özgürlüğü kapsa- mında konfederasyonlara üye olmayan sendikaların yapmış oldukları sözleşme- lerin hukuken geçersiz olduğunu iddia etmek mümkün değildir. Türk Hukuku yönünden de toplu iş sözleşmesinin doğumu için normatif kısmın varlığı şarttır. Normatif hükümlerin iş sözleşmeleri üzerindeki emredici etkisi Kanunda açık- ça düzenlenmiştir. Çerçeve sözleşmeye ilişkin düzenlemede böyle bir etkiden söz edilmemiştir. 6356 sayılı Kanunda düzenlenen Çerçeve Sözleşme toplu iş sözleşmesi niteliğinde de değildir. Normatif etkiye sahip olmadığından teknik olarak “düzeyinden” söz etme olanağı da yoktur. Çerçeve sözleşmenin Borçlar Hukuku sözleşmelerinden bir farkı yoktur. Bu nedenle kural olarak sadece ta- rafları arasında hüküm ve sonuçlarını doğururlar. Çerçeve sözleşmeyle toplu iş sözleşmesinin çatışması halinde hangi hükmün uygulanacağı Borçlar Hukuku kurallarına göre belirlenecektir. Bu durumda 6098 sayılı Türk Borçlar Kanu- nunun 128. maddesinde düzenlenmiş olan “üçüncü kişinin fiilini üstlenme” ve 129. maddesinde düzenlenmiş olan “üçüncü kişi yararına sözleşme/şart”a ilişkin hükümler uygulama alanı bulacaktır.

Keywords: