Özet:

Türkiye’de 1945-1950 yılları arasında üçüncü kez çok-partili siyasal yaşama geçiş denemesi yapılmış ve başarılı olmuştur. Çok partili siyasal yaşama geçişte iç ve dış faktörler kadar CHP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı İnönü’nün de önemli katkıları olmuştur. CHP içinden çıkan milletvekillerinin kurduğu DP, 1947 yılındaki birinci kongresinde Hürriyet Misakı adlı küçük bir programla muhalefetinin ana hatlarını belirlemiştir. Buna göre DP, anayasanın demokratikleştirilmesi, seçim kanununun değiştirilmesi ve cumhurbaşkanlığı ile parti başkanlığının birbirinden ayrılması üzerine kurulmuş bir muhalefet programı takip etmiştir. Muhalefet ettiği konularda önemli ilerlemeler kaydetmiş olan DP, sadece çok-partili yaşama geçişte önemli bir rol oynamamış aynı zamanda tek parti döneminden kalma otoriter uygulamaların yumuşatılması ve anayasanın demokratikleştirilmesi bakımından da Türk siyasal yaşamında önemli bir yere sahip olmuştur. Bu çalışmada DP muhalefetinin ana hatlarına ve CHP üzerinde yaptığı etkilere değinilecek ve dönemin iktidar-muhalefet ilişkilerinin demokratikleşme yönünde nasıl katkılar yaptığı incelenecektir.

Anahtar Kelimeler: