Abstract:

Domates güvesi [Tuta absoluta (Meyrick, 1917) (Lepidoptera: Gelechiidae)] domates üretiminde önemli bir zararlı olup yüksek kalite ve kantite kayıplarına sebep olmaktadır. Bu çalışma, 2019 yılında Azerbaycan'ın Abşeron ekonomik bölgesinde domates ve patlıcan seralarında ilk kez Domates güvesi [ Tuta absoluta (Meyrick, 1917) (Lepidoptera: Gelechiidae)]’nin populasyon gelişimi ve bulaşıklık oranını belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Bu çalışma aynı zamanda Azerbaycan'da T. absoluta'nın popülasyon gelişimi ve bulaşıklık oranı ile ilgili patlıcanda yapılan ilk çalışmadır. Domates güvesinin ergin popülasyon dinamikleri, eşeysel çekici feromon tuzakları kullanılarak belirlenmiştir. Çalışmadan elde edilen sonuçlara göre zararlı domates serasında, 12 Mart, 26 Mart ve 9 Nisan'da sırasıyla 197, 91 ve 76 ergin/tuzak ile pik noktalarını oluşturmuştur. Patlıcan serasındaki zararlı popülasyonu domatesten daha düşük olarak belirlenmiştir. Çalışmada elde edilen verilere göre T. absoluta’nın Azerbaycan'ın Abşeron bölgesinde Mart ve Nisan aylarında domates ve patlıcan seralarında 2-3 döl tamamlayabileceği anlaşılmıştır. Zararlının domates serasında bulaşıklık oranı Mart ayı başında % 30, Mart ayı ortasında ise % 66.7 iken bu oranın 12 Nisan'da % 100'e ulaştığı belirlenmiştir. Çalışma sonucunda, domatese göre zararlının patlıcanda geç tarihlerde de olsa önemli zararlar meydana getirdiği ve bulaşıklık oranının yüksek olduğu tespit edilmiştir. Patlıcan serasında en yüksek bulaşıklık oranı (% 96,7) Nisan ayının son haftasında belirlenmiştir. Bu çalışmada, ayrıca T. absoluta’nın beslenme özellikleri ve bitkilerdeki zarar verme semptomları ayrıntılı olarak açıklamıştır. Azerbaycan'daki seralarda önemli zararlar meydana getirdiği belirlenen T. absoluta’nın popülasyon gelişiminin takip edilmesi, uygun zamanda ve uygun metotlarla mücadele edilmesi gerektiği çalışmadan anlaşılmıştır.

Keywords: