Abstract:

Eğitim süreci doğumdan başlayarak ölüme kadar devam eder. Yaşamının her anında insan, bir şeyler öğrenmeye muhtaçtır. Bu öğrenmelerin önemli bir kısmının gerçekleştiği okullarda, eğitimin bir parçası da ders kitaplarıdır. Ders kitapları, Millî Eğitim Bakanlığı’nın hazırlamış olduğu öğretim programları esas alınarak hazırlanır. Öğretim programlarında yer alan kazanımlar ve bu kazanımlarla ilgili açıklamalar dikkate alınarak ders kitapları yazılır. Dolayısıyla ders kitaplarında yer alan bütün yazılı ve görsel unsurlar, öğrenmenin gerçekleşmesi için birer mesaj taşımaktadırlar. Özellikle ilkokul gibi erken dönemler düşünüldüğünde, yazılardan önce görsellerin dikkat çektiği söylenebilir. Dolayısıyla görseller, öğrencinin fotoğrafik hafızasına hitap eder ve yazıdan daha fazla anlam ifade edebilir. Bakanlığın belirlediği kazanımlar kadar, ders kitabı yazarları ve çizerlerin sahip oldukları düşünce sistemi de ders kitaplarına yansıyacaktır. Hatta denilebilir ki; Bakanlığın murat ettiği ile yazarın kitaba yansıttığı, kimi zaman uyuşmayabilir de. Bu çalışma, ilkokul Hayat Bilgisi ders kitaplarının öğrenciler üzerinde ne tür etkiler bırakabileceği üzerine bir değerlendirme amacı taşımaktadır. Öğrenci ders ve çalışma kitaplarında yer alan görseller ve yazılı metinler bu kapsamda incelenmiştir. “Bâtıl şeyleri iyice tasvir, sâfi zihinleri idlâldir.” kaidesi esas alınarak, bazen müsbet manayı ifade etmek için kullanılan materyallerin beklenmedik, menfi sonuçlarının olabileceği varsayımından hareket edilmiştir. Temel olarak ders kitaplarındaki görseller ve yazılı metinler incelenmiş, öğretim programından hangi kazanımla ilgili olduğu belirlenerek, öğrenciye kazandırılmaya çalışılan müsbet özellikler açısından değerlendirilmiştir. 

Keywords: