Özet:

Sac metal şekillendirme işlemi, otomotiv, ambalaj ve ev aletleri endüstrileri gibi birçok sektörde uygulama alanı bulan bir üretim yöntemidir. Bükme işlemi de bu üretim yöntemleri arasında en geniş uygulama alanına sahip işlemlerden biridir. Bükme işlemi dâhil tüm sac metal şekillendirme işlemlerinde en temel problem ise geri esnemedir. Geri esneme birçok işlem değişkeninden etkilenmektedir ve malzeme özellikleri bu değişkenlerin başında gelmektedir. Bu çalışmada yaşlandırma işleminin AA6061 alüminyum alaşımı sac metal malzemelerin geri esneme özelliklerine etkileri araştırılmıştır. Bu amaçla 1mm kalınlığında AA6061 alüminyum alaşımı sac metal malzeme farklı ısıl işlemlere tabi tutularak farklı numune grupları oluşturulmuştur. Bükme işlemleri için CNC freze tezgâhı ve modüler bükme kalıbından yararlanılmıştır. İşlemlerde dört farklı bükme açısı ile üç farklı bükme radüsü kullanılmış, final bükme açıları imaj işleme yöntemi ile ölçülerek geri esneme miktarları tespit edilmiştir. Kullanılan yöntem ile meydana gelen geri esneme miktarının preste bükmeye kıyasla daha fazla olduğu tespit edilmiştir. Maksimum geri esneme miktarının yaşlandırıldıktan sonra bükülen numunelerde gözlemlendiği, çözeltiye alındıktan sonra bükülen daha sonra yaşlandırılan numunelerin geri esneme değerlerinde, yaşlandırıldıktan sonra bükülen numunelerin geri esneme değerlerine kıyasla yaklaşık %65 azalma meydana geldiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: