Özet:

Makedonyalı Büyük İskender zamanından beri önemli bir yerleşim yeri olan Herât Şehri aynı isimle anılan bölgeye de adını vermiştir. Bulunduğu yer itibarıyla Hindistan’ın anahtarı konumunda olan ve İran, Afganistan ve Türk ülkeleri arasında önemli bir yerdeki bölge verimli toprakları nedeniyle tarımın insanların temel geçim kaynağı olduğu bir yerdir. Orta Çağ’da, bölgede temel besin maddesi olarak buğday yetiştirilmekteyse de sulu tarım da oldukça ileri bir düzeyde olup, kavun, üzüm, vişne ve karpuz başta olmak üzere çok çeşitli ürünler de yetiştirilmekteydi. Karasal iklimin yumuşak bir şekilde görüldüğü bölgede bu iklim tipi zaman zaman kararsızlık göstermektedir. Bu nedenle tarımsal sulama oldukça önemlidir. Herât Nehri (Heri-rûd), Hilmend Nehri ve Ceyhun Nehri’nin kolları bölgeye âdeta hayat vermektedir. Tarımda sulama için belirtilen nehirlere bağlı olarak sulama kanalları açılmış ve arazide böylelikle sulu tarım yapılır olmuştur. Geniş bir alanın sulanması dolayısıyla burada Horasan’ın diğer yerlerinde olduğu gibi çok eski tarihlerden itibaren bir sulama hukuku oluşturulmuş, sulama işleri belli bir düzene oturtulmuştur. Bölgeye hâkim olan yöneticiler de halkın refah düzeyinin artırılması için eski sulama kanallarının tamiri yanında yenilerini de açmışlardır. Moğollar ve Timurlular zamanında kanalların yapımı ve ıslahı daha da ileri düzeye çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler: