Abstract:

Döviz kuru değişiklikleri enflasyon, ithalat ve ihracat gibi birçok makroekonomik değişkeni etkileyen önemli bir faktördür. Döviz kurundaki artışların ithal mal fiyatlarının yükselmesi kanalıyla yurtiçi fiyatlar üzerinde enflasyonist bir baskı oluşturması, ‘döviz kuru geçiş etkisi’ veya ‘döviz kuru geçişkenlik etkisi’ olarak adlandırılmaktadır. Döviz kuru ve enflasyon oranlarının yüksek seyretmesi, ülkelerin fiyat istikrarı ve refahı üzerinde olumsuz etkiler yaratmaktadır. İthal mal maliyetlerinin kurdaki dalgalanmalara bağlı olarak değişmesi, yurt içi üretimde maliyet artışına yol açmakta ve fiyatlar genel seviyesinin yükselmesi ile sonuçlanmaktadır. Kur artışı ihraç mallarını yabancılar için nispi olarak ucuzlatsa da,  kur artışının neden olduğu enflasyon ülkelerin rekabet gücünü olumsuz yönde etkilemektedir. Türkiye’de son dönemde döviz kurunda önemli artışların olması, bu artışların enflasyon üzerinde bir geçiş etkisi bırakıp bırakmadığı konusunu önemli bir araştırma alanı durumuna getirmiştir. Dolayısıyla, bu çalışma kapsamında 2005-2018 dönemi aylık verileri kullanılarak Türkiye’de döviz kurundan enflasyona geçiş etkisi incelenmiştir. Çalışmada, nominal döviz kuru (nominal TL/$), Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) ve Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) değişkenleri arasındaki nedensellik ilişkisi, VAR (Vektör Otoregresyon) modeli ve Granger nedensellik testi ile analiz edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre; döviz kuru ve TÜFE arasında karşılıklı bir nedensellik ilişkisi ve döviz kurundan ÜFE’ye doğru ise tek yönlü bir nedensellik ilişkisi olduğu görülmektedir. Dolayısıyla, elde edilen ampirik bulgular Türkiye için ‘döviz kuru geçişkenlik etkisi’ hipotezini desteklemektedir.

Keywords: