Atıf Sayısı
2
Görüntüleme
78
İndirme
16
Devşirme malzeme Anadolu’nun Türk Dönemi’nde sıklıkla tercih edilen bir yapı malzemesi olsa da bir mimari elemanın farklı bir yapıda yeniden kullanılması Anadolu’ya Türklerin yerleşmesinden çok daha önce, farklı coğrafyalarda da var olan bir uygulamadır. Bu kullanımın nedenleri ve sosyal-kültürel altyapısı ile ilgili olarak çok sayıda fikir ve tartışma söz konusu olsa da araştırmacılar arasında genel olarak devşirme malzeme kullanımının estetik kaygılı ya da yapı malzemesi olarak ihtiyaç odaklı bir uygulama olduğu görüşü hakimdir. Türk Dönemi’nde farklı işlevlerdeki yapılarda, çeşitli şekillerde kullanılan devşirme malzeme, çeşme yapılarında da tercih edilmiştir. Bu uygulamanın olduğu yerler ise genellikle Türk Dönemi öncesi yerleşim gören, ya da yakınlarında antik bir merkez olan bölgelerdir. Dolayısıyla Türklerin yerleşimi ile birlikte yeni iskan faaliyetlerinde antik yapı malzemeleri yeni bir kullanım alanı bulmuştur. Bildirimizde konu ettiğimiz Tire, Küçük Menderes -Kaystros- Vadisi’nde yer alması dolayısıyla her dönem iskan görmüş bir kent olmuştur. Thira, Teira, Apeteria, Thyraia gibi isimlerle anılmış ve tarih boyunca bir çok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Roma ve Bizans dönemlerinde Ephesos hinterlandında yer alan ve piskoposluk listelerinde adı geçen kent, 1302 yılında Türk hakimiyeti altına girmiştir. Dolayısıyla kentin antik yapı malzemesi de Türklerin bölgede hakimiyet sağlamasının ardından başlatılan inşa faaliyetlerinde ikinci bir kullanım görmüştür. Tire’de yer alan “Peşrefli Köyü Çeşmesi”, “Derekahve Çeşmesi”, “İsabey Cami Çeşmesi”, “Çatalçeşme”, “Sülüklü Çeşme”, “Yeğenağa Çeşmesi”, “Yahşi Bey Cami Çeşmesi”, “Çeşme Alanı Çeşmesi” gibi çeşmeler hem antik dönem hem de Bizans taş eserlerinin devşirme malzeme olarak kullanıldığı su yapılarıdır. Bildirimizde Tire ilçesinde bulunan, sözünü ettiğimiz Türk Dönemi çeşme yapılarında kullanılan devşirme malzemelerin tanıtılması, kaynağının araştırılması ve bu uygulamanın kentin Türk dönemi öncesine ilişkin sunduğu veriler değerlendirilecektir.
Even if spolia were the preferable material frequently used in the Turkish period in Anatolia, reusing an architectural element in a different structure had been a substantial tradition, before the settlement of Turks in Anatolia. Even though there are variety of opinions and discussions concerning the reason and socio-cultural background to this frequent use of spolia, the prevailing opinions among researchers are the use of spolia for either aesthetic reasons or from the necessity in construction of the reuse of material.In the Turkish period, spolia found multifarious functions and amongst these, spolia was used in fountains. The locations where this re-use for fountains was common are generally those places which were settled before the Turkish period or places proximate to an ancient center. Accordingly, with Turkish settlement in the region, the ancient materials of constructions that were no longer in use, were re-used in new building activities from both choice and necessity. The location of study in this paper is Tire, in the Caystros -Kucuk Menderes Valley and a town that had a long history of settlement dating back to antiquity. The settlement has been called in the past: Theira, Teira, Arcadiapolis, Apeteria, Thyra, Thyraion and it has been occupied by numerous civilizations. The city, in the hinterland of Ephesus in Roman times, and recorded in the eparchy lists of Hierocles in Byzantine times, came under the domination of the Turks in 1302. In consequence the ancient construction materials in the town found a subsequent use in the construction activities under Turkish rule. In the construction of fountains in Tire such as: “Peşrefli Köyü”, “Derekahve”, “Çatalçeşme”, “Sülüklü”, “Yeğenağa”, “Yahşi Bey Cami”, “Hafsa Hatun” and “Süratli” both ancient and Byzantine stone spolia are employed. The aim of this paper, is to introduce the spolia found in the fountains dating from the Turkish period in Tire, to investigate the sources of the spolia material employed and offer some evaluations on the Pre-Turkish Period using the data provided by the study of spolia in Tire.
Alan : Güzel Sanatlar
Dergi Türü : Ulusal
Makale Detay 
Atıf Yapanlar
Benzer Makaleler
PDF Görüntüle
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley
