Abstract:

Halk mimarisi, yaratıcısı olan halkın ihtiyaçlarına göre şekillenip biçimlenen, toplumun yaşam tarzını, ilişkilerini, üretim ve tüketim biçimlerini, inanış ve geleneklerini en yalın biçimde ortaya koyan kültürel bir olgudur. Endüstri devrimi, modernleşme ve hızlı toplumsal değişim, her alanda olduğu gibi mimarlık konusunda da köklü değişiklikler yaşanmasına neden olmuş, inşaat teknolojisi ve malzemelerinde büyük yenilikler meydana getirmiştir. Bununla birlikte özellikle kırsal kesimde halk mimarisi ve geleneksel mimarlık bilgisi kısmen de olsa yaşatılmaktadır. Somut Olmayan Kültürel Mirasımızın bir parçasını oluşturan halk mimarimizi korumak ve gelecek nesillere aktarmak hem toplumsal bir görev hem de kültürel bir gerekliliktir. Korumanın ilk adımı ise tespit çalışmaları yani halk mimarisi ile ilgili araştırmaların yapılmasıdır. Yörede farklı tarihlerde gerçekleştirilen çalışmalar neticesinde İl genelinde mimari geleneklerin terk edilmeye başlandığı, halk mimarisi ürünlerinin ise hızla yok olmaya yüz tuttuğu hatta bazı bölgelerde tamamen yok edildiği gözlemlenmiştir. Bu gelişmelerin en büyük nedeni modern yapı teknik ve malzemelerinin yörede yaygınlaşması, geleneksel hayat tarzının nihayete ermesi, insanların değişen beğeni ve arzuları ile aile yapısındaki değişimlerdir.Hazırlanan bu çalışmada Türkiye’nin Batı Karadeniz Bölgesinde yer alan ve yoğun orman örtüsüyle dikkati çeken Bartın yöresi halk mimarisi 2001, 2002, 2009 ve 2010 yıllarında gerçekleştirilen alan çalışması ve incelemelerde elde edilen bilgi, belge ve veriler ışığında, halkbilimsel bir bakış açısı ile incelenmiş, kırsal yerleşmelerde mevcut halk mimarisinin tasviri yapılmış, son olarak da değişen aile yapısı ile yaşam kültürünün kırsal mimari üzerindeki etkileri sorgulanmıştır.

Keywords: