Abstract:

Ahmet Hamdi Tanpınar, Osmanlı Devleti’nin son zamanlarına ve Cumhuriyet’in kurulup kökleştiği çağa şahit olan çoğu aydın gibi medeniyet krizini ruhunda hisseder. Cumhuriyet’in bu huzursuz aydını, devam ederek değişmek, değişerek devam etmek gibi makul bir sentezle huzura ermeye çalışır. Zaman ve mekânın ruhu, Ahmet Hamdi Tanpınar’ın kaleminden çıkan her satıra sinmiş durumdadır. Osmanlı hayat tezahürlerini işleyen Bursa’da Zaman şiiri, her bir köşesinde kültür sentezinin izleri görülen ve Tanpınar’ın üzerinde bıraktığı derin etkisiyle bilinen Bursa’ya yazılır. Tanpınar şiirini anlamak için zaman, mekân, bellek, tarih, rüya ve imgelem üzerine düşünmek gerekir. Bu kavramlar, Tanpınar’ın satırlarında, unutulmaya yüz tutan toplumsal kimliğe yapılan birer çağrı olarak yer alır. İmgesel olarak yapılanan belleğin, kolektif bir boyutu olduğu muhakkaktır. Bireysel ömrü aşan ve tarihselleşen kültürel bellek, hatırlama yolu ile geçmişi yeniden kurar. Tam da bu noktada bellek, unutmaya karşı zaman ve mekâna tutunur. Bu nedenle, Ahmet Hamdi Tanpınar zamana ve mekâna başka bir nazarla bakar. Zaman ve mekânın bellek ile olan etkileşiminin farkında olan şair, bu kavramlara simgesel bir değer yükler. Bu çalışmada, Bursa’da Zaman şiirinden yola çıkılarak Ahmet Hamdi Tanpınar’ın zaman ve mekân algısı gözden geçirilecek, eserlerini şekillendiren his ve düşünce dünyası tespit edilmeye çalışılacaktır. 

Keywords: