Özet:

İlk olarak Destutt de Tracy tarafından düşünce bilimi olarak kullanılan ideoloji kavramı, tarihsel gelişim süreci içerisinde gerek düşünürler gerekse farklı toplumsal kesimler tarafından değişik anlamlara gelecek ve Marx’ın değerlendirmeleri ile birlikte çoğu zaman negatif çağrışımlar yapacak şekilde kullanılmıştır. İdeoloji, yunanca iki kelimenin bir araya gelmesinden oluştuğunu görülür. “idea” ve “logy” kelimeleri bir araya gelmiş ilk etapta ideoloji yani düşünce bilim olarak nitelendirilen yeni bir kavramsallaştırma söz konusu olmuştur. İdeoloji, ilk ortaya çıktığında “fikirler ile ilgili bilimsel araştırma” olarak anlamlandırılmıştı fakat bir süre sonra araştırılan nesne dominant bir şekilde idareyi ele almış ve hızlı bir anlam değişikliği sonucu düşünce sistemlerinin kendisi anlamında kullanılmaya başlamıştır. İdeolojiler insanların dünyada hangi şekilde yaşayacaklarının belirlenmesi ve toplumsal ilişkilerinin seyri konusunda temel belirleyici pozisyonunda görev üstlenirler. Kısaca insanlar için dünyanın anlamlandırılma süreci ve buna bağlı olarak bireylerin bilinçli eylem süreci ideoloji tarafından şekillendirilir. İdeolojilerin, insan doğası ve toplumsala ilişkin açıklamalarda bulunması ve çeşitli yargılara varması gibi konular, onların inanç, ideal ve değerleri içinde barındıran bir kavram olması sonucunu ortaya çıkarmaktadır. Dünya siyasal sistemine ortaya çıktığı andan itibaren geçen iki yüz yıllık dönem süresince damgasını vuran kavramın II. Dünya Savaşından sonraki dönemde etkisi tartışılır hale gelmiş ve ideolojilerin sonu üzerine birçok tez ortaya atılmıştır. İdeoloji ile ilgili olarak çalışmamızda tanımlanması zor ve değişkenlik gösteren kavram tanımlanmaya çalışılmış ve tarihsel gelişim süreci ortaya konulduktan sonra ideolojilerin sonu üzerine bazı değerlendirmelerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler: