Abstract:

Teknoloji, her alanda olduğu gibi eğitim alanında da birçok yeniliği beraberinde getirmiştir. Buna rağmen ders kitapları, geçmişten günümüze önemini korumaya devam etmektedir. Bugün de ders kitapları, dünya genelinde olduğu gibi Türkiye’de de en çok kullanılan kılavuz kaynaklardandır. Yaygın kullanım alanına sahip bu kaynakların en önemli unsurlarından biri de içerisinde yer alan metinlerdir. Öğrencilerin okuma yazmayı öğrendiği ilkokul döneminde karşılaştıkları metinler, okuduğunu anlama becerisinin gelişiminde ve okuma zevki kazandırmada önem taşır. Metinlerin, hitap ettiği sınıf, yaş düzeyine uygun olması da bu beceriyi ve zevki edinmelerinde etkilidir. Bu noktadan hareketle bu araştırmada, ilkokul ders kitaplarında yer alan 19 serbest okuma metninin okunabilirlik değerleri ve düzeylerinin hesaplanarak bu değerlerin birbiri ile karşılaştırılması ve aralarındaki benzerlik ve farklılıkların ortaya konulması amaçlanmıştır. Yapılan bu araştırma nitel bir araştırmadır. Bu araştırmada doküman incelemesi yöntemiyle elde edilen verilerin analizde, nitel araştırma metodolojisinin betimsel ve içerik analizi teknikleri kullanılmıştır. Okunabilirlik değerlerinin hesaplanmasında, Ateşman(1997) Okunabilirlik Formülü, Çetinkaya-Uzun(2010) Okunabilirlik Formülü ve Bezirci-Yılmaz(2010) tarafından geliştirilen Yeni Okunabilirlik Düzeyi Formülü kullanılmış ve elde edilen sonuçlar birbiri ile karşılaştırılmıştır. Her üç formülde de ulaşılan sonuçlar, metinlerin hedeflediği sınıf düzeyi bakımından birbirinden farklı değerler vermiştir. Genel olarak metinlerin, hedeflediği sınıf düzeylerinin üzerinde okunabilirlik düzeyine sahip olması, kullanılan üç formül için de ulaşılan ortak sonuçtur. İncelenen metinlerden, en fazla güçlük derecesine sahip olan metinler, 3. Sınıf düzeyindeki metinlerdir. Bunun yanı sıra incelenen 19 metin arasından, ait olduğu sınıf düzeyinde okunabilirlik değerine sahip tek metin 4. Sınıf kitabında yer alan “Kaşağı” metnidir. Elde edilen sonuçlar, özellikle belirli bir sınıf ya da yaş grubuna yönelik olarak tasarlanan kitapların, hedef kitleye uygunluğu konusunda daha duyarlı çalışmalara ihtiyaç duyulduğunu göstermektedir.

Keywords: