Özet:

Engellilik toplumun ve kültürün engellilere yönelik algılarının şekillendiği çevre ve sosyal ilişkilerin yansımasının kavramsal karşılığıdır. Bu çalışma, görme engelli bireylerin günlük yaşam içerisinde karşılaştıkları sorunları kendi algıları üzerinden ortaya koymayı ve böylece yapılabilecekler konusunda bizatihi sorunun muhataplarının düşüncelerinden bir zemin inşa etmeyi amaçlamaktadır. Bu amaçla çalışmada 10 görme engelli bireyle derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Araştırmada, görüşmelerin detaylı ele alınması adına nitel araştırma desenlerinden fenomenolojik araştırma deseni kullanılmıştır. Elde edilen bulgular, ana ve alt temalar şeklinde ortaya konulmuştur. Araştırma sonucunda, bireylerin günlük yaşam içerisinde engelli birey olarak kendilerine yönelik değerlendirmelerinde; aile, arkadaş çevresi ve eğitim hayatının önemli bir etkisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Aynı zamanda bireylerin, ailelerinin koruyucu ve tutucu davranışlarının bağımsız hareketlerini sınırlandırdığı, arkadaşlık ortamında daha çok engelli bireylerle yakın ilişkiler kurmaya yöneldikleri, toplumun “acıma ve merhamet” duygusuyla yaklaşmalarını istemedikleri ve kendilerini değerlendirmelerinde tüm bu faktörlerin etkili olduğu görülmüştür. Engelli bireylerin yaşamlarının en önemli kısımlarını geçirdikleri, geleceklerini ve kişiliklerini şekillendiren süreçlerin ve ilişkilerin daha iyi ve geliştirici bir nitelik kazanabilmesi adına çalışmaların yapılmasının gerektiği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler: