Özet:

Bu çalışmanın amacı anne baba tutumu ve temel psikolojik ihtiyaçlar ile lise öğrencilerinin zorbalık statüleri arasındaki ilişkileri ortaya koymaktır. Araştırmada ayrıca öğrencilerin zorbalık statülerine dağılımında cinsiyet ve aile içi şiddet durumuna göre fark olup olmadığı da incelenmiştir. Araştırmanın çalışma grubu 697 lise öğrencisinden oluşmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Akran Zorbalığı Belirleme Ölçeği (Ergen Formu), Anne Baba Tutum Ölçeği, Temel Psikolojik İhtiyaçlar Ölçeği (Lise Formu) ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Anne baba tutumu ve temel psikolojik ihtiyaçların zorbalık statüleri ile ilişkisini incelemek amacıyla çok kategorili lojistik regresyon analizi uygulanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre anne baba tutumunun tüm boyutları ve temel psikolojik ihtiyaçların ilişki alt boyutu zorbalık statüleri ile anlamlı olarak ilişkiliyken, temel psikolojik ihtiyaçların yeterlilik ve özerklik alt boyutları zorbalık statüleri ilişkili bulunmamıştır. Anne baba tutumunun ilgi alt boyutu zorba ve zorba/mağdur olma olasılığını, psikolojik özerklik alt boyutu mağdur ve zorba/mağdur olma olasılığını ve denetim alt boyutu zorba/mağdur olma olasılığını azaltmakta; ilişki ihtiyacının tatmini ise mağdur ve zorba/mağdur olma olasılığını azaltmaktadır. Öğrencilerin %70.7’sinin akran zorbalığına dahil olduğu görülmüştür. Zorbalık statülerine dağılımda cinsiyet ve aile içi şiddet durumuna göre anlamlı farklılıklar saptanmıştır. Sonuçlar alanyazın çerçevesinde tartışılmış ve öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler: