Özet:

Son devir Osmanlı aydınları arasında önemli bir yere sahip olan Şehbenderzâde Filibeli Ahmet Hilmi; sıkıntılı memuriyet hayatı, hapis ve sürgünler yaşamış bir fikir adamıdır. Sirkeci postanesinde başlayan devlet memuriyeti, Abdülhamit devri siyasî çalkantıları arasında İzmir ve Beyrut’ta devam etmiş, siyasi sebeplerle Mısır’da son bulmuştur. Beyrut’tan Mısır’a uzanan firar hadisesi; memuriyetten men, tutuklanma ve mahkûmiyetle neticelenmiştir. Bu cezaların ardından Fizan sürgünüyle karşılaşmış, ancak II. Meşrutiyet’ten sonra İstanbul’a dönmüştür. İttihat ve Terakki döneminde neşrettiği gazete ve dergiler, kaleme aldığı makale ve kitaplarla büyük bir şöhret kazanmıştır. Türk Edebiyatında Osmanlı Sultanına ithaf edilen tek Türk romanı Öksüz Turgut’u da bu dönemde yazmıştır. Lâkin, yazarın rahata erdiği bu günler çok sürmemiş, yeni iktidara yönelttiği eleştiriler sebebiyle Bursa’ya nefyedilmiştir. Makalede, söz konusu romanın Sultan Reşad’a ithafı, Filibeli Ahmet Hilmi’nin Bursa’ya sürülüşü, af talebiyle Mebusan Meclisi’ne müracaat etmesi ve Sultan Reşad tarafından affedilerek İstanbul’a geri dönmesi gibi, yazar hakkında bu güne kadar bilinmeyen bazı konular ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler: