Abstract:

Tüketim sonucu oluşan çıktıların dünyaya olan etkisiyle tüketicilerin sorumlulukları artmıştır. Değişen ve çeşitlenen tüketim alışkanlıkları toplumu olumsuz etkilemektedir. Sosyal sorumlu tüketici davranışını ele alan bu çalışmada konu ilk olarak ilgili kavramlarıyla açıklanmıştır. Daha sonra yapılan uygulamayla, sosyal sorumlu tüketici davranışı açısından tüketicilerin sosyal sorumluluk düzeyleri ile ilgili değerlendirmeler ve bu değerlendirmelerin demografik ve sosyo-ekonomik özellikler yönünden farklılık gösterip göstermediği incelenmiştir. Çalışmada internet üzerinden tüketicilere anket uygulanmıştır. Veriler Mayıs-Temmuz 2017 tarihleri arasında elde edilmiştir. Türkiye’de yaşayan tüketicilerin sosyal sorumlu tüketici davranışı açısından sosyal sorumluluk düzeyleri 4 faktör açısından incelenmiştir. Bu faktörler, (1)“Satın Alma ve Kullanımda Çevresel Etki (SKÇE)”, (2)“Kurumsal Sosyal Sorumluluk Performansına Dayalı Satın Alma Davranışı (KSSP)”, (3)“Tüketici Geri Dönüşüm Davranışı (TGD)” ve (4)“Geleneksel Satın Alma Kriteri (GSK)” şeklindedir. Araştırma sonucunda tüketicilerin sosyal sosyal sorumluluk düzeylerinin ortanın üzerinde olduğu tespit edilmiştir. Bunun yanında yaş, cinsiyet, eğitim, araç sahibi olma ve memleketlerinin bulunduğu coğrafi bölge bilgisine göre tüketicilerin sosyal sorumluluk düzeylerinin farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Tüketicilerin yaşlarının artmasıyla sosyal sorumluluk düzeyleri de artmıştır. Kadınların erkeklere, araba sahibi olanların olamayanlara göre sosyal sorumluluk düzeylerinin daha yüksek olduğu ortaya çıkmıştır. Tüketicilerde eğitim düzeyi yükseldikçe sosyal sorumluluk düzeylerinin arttığı görülmektedir. Memleketlerinin bulunduğu bölge açısından bakıldığında sırasıyla memleketleri Güneydoğu Anadolu, Karadeniz ve Marmara bölgelerinde olana tüketicilerin sosyal sorumluluk düzeylerinin diğerlerinden daha yüksek olduğu görülmektedir. 

Keywords: