Özet:

Yaşanabilir kentsel çevreler oluşturulmasında planlama ve kentsel tasarım eylemleri önemli araçlardır. Birbirinden farklı olan bu iki kavram, kuşkusuz ki birbirini tamamlayan bir bütünü de ifade etmektedir. Planlama-kentsel tasarım eylemleri arasında kurulması gerekli çok boyutlu ilişkiler bütünü anlamlı çevreler oluşturulmasının ön koşuludur.   Genel olarak, fiziki yapının oluşum kararlarını içeren planlama eylemi fiziki yapıyı şekillendirme sanatı olarak tanımlanabilecek kentsel tasarım çalışmalarına önemli girdiler sağlamakta, yönlendirici olmaktadır. Planlama-kentsel tasarım arasındaki bu bütün- parça ilişkisi kentsel tasarım eyleminde farklı bir anlam kazanmaktadır. Optimal büyüklük ve bütünlükteki kentsel alanlarda, gerçekleştirilmesi gerekli kentsel tasarım çalışmalarında, parçaların bütünlüğü önem kazanmaktadır. Mevcut uygulamalar göstermektedir ki planlama-kentsel tasarım eylemleri arasında kurulması gerekli ilişkiler, kentsel tasarım eylemleminin bütününde de kurulamamakta, kentsel tasarım çalışmaları dar kapsamda ele alınmaktadır.   Planlama ve kentsel tasarım eylemleri, Gazi Üniversitesi, Mühendislik-Mimarlık Fakültesi, Şehir ve Bölge Planlama Bölümü 2. sınıf proje atelyesinin ağırlıklı konusunu oluşturmaktadır.   Amacı, yerleşmenin kuramsal açıdan ele alınarak, yerleşmenin yaşamsal ve mekansal olarak tanımlanması ve örnek olarak seçilen alanda daha yaşanabilir kentsel mekanların yaratılmasına yönelik planlama ve kentsel tasarım çalışmaları yapmak olarak saptanan atölye çalışmalarında; planlama-kentsel tasarım eğitimi, süreci ve yöntemleri önem kazanmaktadır.   Makale, 2001-2002 öğretim yılında, ŞBP 261 projesi kapsamında, Çeşme-Dalyan yerleşimi özelinde, atölye öğretim elemanlarınca gerçekleştirilen, planlama-kentsel tasarım çalışmaları arasındaki ilişkinin kavranmasında, kentsel tasarım çalışmalarında parçadan bütüne ulaşırken zorunlu görsel ve fonksiyonel ilişkinin kurulmasında etkin olan bütünleşik tasarlama yöntemi ile disiplinlerarası çalışmanın eğitim sürecinde hayata geçirilmesine olanak sağlayan, planlama- kentsel tasarım süreç, yöntem ve sonuçlarını tartışmaya açmayı hedeflemektedir.  

Anahtar Kelimeler: