Özet:

Bu araştırma bir kültürel miras alanı olan Ulus Meydanı’nın tarihsel süreç içerisinde oluşum, gelişim ve dönüşüm hikâyesi üzerine odaklanmaktadır. Makalede, tariflenen dönemlere ait değerlerin ortaya çıkarılması ve bu değerlerin zaman içinde yaşadığı süreklilik, değişim ve dönüşümü etkileyen ana faktörlerin belirlenmesi hedeflenmektedir. Böylelikle bu makale ile kentin önemli kamusal açık alanlarından biri olarak tariflenen Ulus Meydanı’nın güncel uygulamalar doğrultusunda kültürel niteliğini, özgünlüğünü ve bütünlüğünü kaybetme tehlikesine dikkat çekmek amaçlanmaktadır. Makalenin ilk bölümde, boş bir açık alan olarak Ulus Meydanı’nın tanımlamış olduğu bölgenin Roma döneminden itibaren günümüze dek kente entegre olma biçimi aktarılmış, zamanla bir meydan niteliği kazanmasını sağlayan tarihi süreç ve etmenler tartışılmıştır. İkinci bölümde ise 19. yy’dan itibaren, özellikle Tanzimat hareketlerinin yönetim yapısı ve kente olan etkileri sonucu başlayan meydanlaşma süreci detaylarıyla anlatılmıştır. Devam eden bölümlerde, Cumhuriyetin ilanının, Ankara’nın başkent olma sürecinin ve ideolojik yapının kent mekânına ve kentsel yaşama yansıması, Ulus Meydanı hikâyesi üzerinden tartışılmıştır. Takip eden bölümlerde, II. Dünya Savaşı sonrasında yaşanan politik, ekonomik ve sosyo-kültürel yapıdaki değişim, uluslararası ilişkilerin kentsel mekânın kurgusundaki rolü ve bu süreçte Ulus Meydanı’nın yeniden şekillenmesi incelenmiştir. Son bölümde ise, tarihi Ankara olarak tariflenen ve Ulus Meydanı ve yakın çevresinin de bir bölümünün dâhil edildiği bölgenin koruma ve yenileme planları doğrultusunda yeniden ele alınması incelenmiştir. Bu planlar meydanın korunması ve meydanı tarifleyen değerlerin sürdürülebilirliği açısından ele alınmıştır. Özellikle alanda uygulanan güncel müdahalelerin 2008 yılında iptal edilmiş olan bir yenileme planıyla yüksek derecede olan benzerliği ve bu projelerin alanın kültürel miras özellikleri üzerindeki olumsuz etkileri detaylandırılarak tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler: