Özet:

GİRİŞ ve AMAÇ: İş sağlığı ve güvenliği uygulamaları, çalışanların yaşamını tehlikeye sokan, sağlığını tehdit eden, ekonomiye zarar veren, ‘iş kazası’ ve ‘meslek hastalığı’ denilen olayları önlemeyi amaçlar. İş sağlığı ve güvenliği uzmanlarının iş yerlerinde etik değerleri gözeterek denetim yapabilmeleri için mesleki bağımsızlığa sahip olmaları ve işlerinin temel öğesi olan sağlık ve güvenliği öncelik olmaktan çıkaracak herhangi bir zorunluluğa tabi olmamaları gerekmektedir. Bu çalışmada iş güvenliği uzmanının denetlenen kuruluşla kurdukları istihdam ve ücretlendirme ilişkisinin, uzmanların mesleki bağımsızlığı üzerindeki etkisi araştırılmaktadır. YÖNTEM ve GEREÇLER: Çalışmada yarı yapılandırılmış derinlemesine görüşme tekniği kullanılmıştır. Ankara’da araştırmanın yapıldığı tarihte aktif olarak görev yapan ve en az 6 aylık tecrübe sahibi toplam 10 iş sağlığı ve güvenliği uzmanıyla görüşülmüştür. Ham veri tematik analize tabi tutulmuştur. BULGULAR: “Mesleki motivasyon”, “meslek hayatında yaşanan sorunlar”, “ücretin denetlenen kuruluştan alınması” ve “görüşmecilerin çözüm önerileri” ana temalar olarak belirlenmiştir. Alt-temalar, bu boyutların sonuç ve işlevleri bakımından ayrıca gruplandırılmıştır. Çalışmamızda uzmanların, işsizlik kaygısı yaşadıkları, baskı altında çalıştıkları, taviz vermek zorunda kaldıkları, işlevsiz hissettikleri ve işlerine yabancılaştıkları temel bulgular olarak tespit edilmiştir. TARTIŞMA ve SONUÇ: İşverenin tutumu ve tavrı iş sağlığı ve güvenliği uygulamalarının verimliliğini etkilemekte, uzmanların mesleki bağımsızlığı, işverenin inisiyatifine bırakılmaktadır. İş güvenliği uzmanı, işçinin sağlığını korumak ile kendi ev geçimini sağlamak arasında bir seçim yapmak zorunda kalmaktadır. İş güvenliği uzmanlarının görevlerini yerine getirirken, bilgileri ve vicdanları doğrultusunda bağımsız kararlar alarak uygulayabilmeleri ancak işverenle kurdukları istihdam ilişkisinin ortadan kalkmasıyla mümkün görünmektedir.

Anahtar Kelimeler: