Abstract:

II. Dünya Savaşı ile ortaya çıkan ekonomik zorluklar, savunma giderlerinin artışı, yoksullaşan halk gibi sorunlar elbette ki sinema sektörünü de etkilemiş, hem film endüstrisi durmuş hem de çevrilmiş filmlerin dağıtımı zorlaşmıştır. Mısır yoluyla Türkiye’ye gelen Amerikan filmlerinin ülkeye Mısır sinemasının ürünlerini de getirmesi ile “Arap filmleri” gösterimi başlamıştır. Cumhuriyet politikaları doğrultusunda geleneksel müziği unutturmak amaçlı başlatılan yasaklama süreci, halkı radyolarda Arap müziği yayınlarını aramaya ve dinlemeye yönelttiğinden, bu müziğe olan aşinalık gösterime giren ilk film “Aşkın Gözyaşları”nın çok rağbet görüp seyircinin ilgisini fazlasıyla çekmesine neden olmuştur. 1938 yılında Basın-Yayın Genel Müdürlüğü bu filmlerin müziklerinin Arapça söylenmesini yasaklayınca; filmlerdeki şarkılar ya konularına göre yazılan yeni şarkılarla ya da doğrudan üzerlerine Türkçe sözler yazılarak seslendirilmeye başlanmıştır. Böylelikle “Adaptasyon” adı verilen yeni bir şarkı türü ortaya çıkmıştır ki dönemin en önemli bestekarları tarafından yapılan ve en popüler solistlerince seslendirilen bu müziklerle ortaya çıkan “serbest” yapı yani gerek melodik yapıya ve forma, gerekse söz yapısına ve ritmik yapıya getirilen serbestlik ve söz unsuru ile yarışan bir saz (aranağme/arasaz) anlayışı ile “fantezi” adlı yeni bir form meydana gelmiş ve geleneksel yapının bozulmasına en büyük etkenlerden birini oluşturmuştur. Sebep ve sonuçları ile bu değişim sürecini ele almak amaçlı bu çalışmada tarihsel araştırma, gazete/süreli yayın taraması ve müzikal analiz yöntemleri kullanılmıştır.

Keywords: