Özet:

İki dillilik, iki veya daha fazla dili akıcı bir biçimde konuşma ve anlama becerisidir. İki dillilik, iki dilli bir ortamda büyümek, iki veya daha fazla dilde örgün eğitim görmek ya da sonradan ikinci bir dil edinmek ile oluşmaktadır. Dünyada gelişmiş bilişsel yeteneklerle desteklenen, bünyesinde kültürel farklılıklar ve duyarlılıklar bulunduran yaygın bir fenomendir. İki dillilik, farklı dil topluluklarının bir parçası olmak, bir aidiyet dürtüsüdür. Bireyin benlik duygusu ile kimliğini derinden etkileyen ve bu etkilerin yankılarının kültür eşliğinde toplumsal ve bireysel alanda duyulduğu gerek fiziksel gerekse ruhsal düzlemde kendini gerçekleştiren bir olgudur. Psikanalitik yaklaşımın iki dilliliğin bireyde yarattığı ruhsal etkilerini anlamak açısından faydalı olacağı düşünülmektedir. İki dilli bireylerin tek dilli bireylere kıyasla farklı bilinçdışı süreçler ve çatışmaları çözümlediği göz önüne alındığında bilinç-bilinçdışı olarak iki dilli bireylerin bu yaklaşımla incelenebileceği tespit edilmiştir. İki dilliliğe bilinçdışı süreçleri etkilemeleri açısından bakıldığında, iki dilli bireylerin diller arasında geçiş yapmalarına ve dikkatlerini, duygularını, düşüncelerini düzenlemelerine izin veren daha verimli bir bilişsel kontrole sahip olduklarını göstermektedir. Ayrıca iki dilli bireyler bilinçsiz süreçleri de etkileyebilen çalışma belleği ve engelleyici kontrol dahil olmak üzere daha gelişmiş yürütücü işlevlere sahiptir. İki dilli bireylerin genellikle her dilde farklı kişiliklere, tutumlara ve düşünce süreçlerine sahip olduğunu ve bu durum sonucunda bireylerde içsel çatışmalara bağlı olarak benliklerinde aidiyet, güven ve gurur gibi sorunlar oluştuğu görülmektedir. İki dilli bireylerin karşılaştığı dil karışıklığı, dil hakimiyeti ve sosyalleşme sorunlarına bu açıdan bakıldığında bireylerin içsel meydan okumalarının özünde dil ve kimlikleriyle ilgili bilinçsiz çatışmalarından kaynaklı bir sorun olabileceği düşünülmektedir. İki dilli bireyler psikanalitik bir yaklaşım çerçevesinde ele alınarak yaşadıkları kimlik çatışmaları, dil kullanımı ve kültürel sorunların çözümüne ışık tutabileceği savunulmuştur. Çalışmada, psikanalist kuramın bireyi ve çevresini dilsel olarak nasıl etkilediği sorusundan yola çıkılarak iki dilliliğin tanımı, gelişimi, iki dilliliğin bireye avantajları ve dazavantajları hakkında bilgiler verilmiştir. Psikanalitik düzlemde iki dilli bireylerin dil anlayışı açıklanarak psikanalitik yaklaşım ve iki dillilik arasında bir bağ kurmak amaçlanmıştır. Sonuç bölümünde iki dilli bireylerde ortaya çıkan eşit dil maruziyeti ve iki dilli bireylerin yaşadığı pratik sorunlar ele alınmıştır. İki dilli bireyleri dil kullanımına teşvik etmek, dil değiştirme stratejileri geliştirmek, dil becerileri geliştirmek ve iki dilliliğe karşı olumlu tutuma teşvik etmek önerileri sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler: