Özet:

Yeni milenyumda edebi çalışmalar, kilit öğesi yapısökümcülük olan ve büyük K ile yazılan Kuram’dan bir paradigma kaymasıyla ayrılarak merkezine toplumu, çevreyi ve siyaseti alan, yüzünü iyileştirici/onarıcı bir itki ile geleceğe çeviren “kuram-sonrası” döneme girdi. Günümüz edebi çalışmalarında, özellikle posthümanizm ve yeni materyalizm gibi öne çıkan akımlar, postyapısalcılığın göreceliğe dayalı epistemolojisinden daha gerçekçi bir ontolojiye yönelmekte. “Kuram-sonrası” veya “Post-teori” denilen bu dönem, ‘Kuram’a aynı anda iki farklı tavırla yaklaşıyor: minnet ve eleştiri. Bir yandan kuramdan kalan entelektüel mirasa ve pratiklere çok şey borçlu olduğunu kabullenirken, diğer yandan Kuram’ın özcülük karşıtlığını veya ethos eksikliğini eleştirerek temel aksiyomlarını çağdaş ontolojik kaygılar ve motiflerle yeniden değerlendiriyor. Çağımız, terörizm, savaş, ekonomik kriz, göç, Covid 19 pandemisi, iklim değişikliği, petrol ve su krizleri, Antroposen, tüketimcilik, dijitalleşme ve demokrasi sorunu gibi birçok sorunla boğuşmakta olan kaotik bir çağ. Çağın sorunlarının getirdiği aciliyet duygusu ve bu duygunun edebiyattaki temsilleri, nihayetinde, beşeri bilimlerdeki akademisyenlerden “karakter” (temel, zihinsel ve ahlaki vizyon, ethos) ve gerçek eleştiri (değerlendirme) gibi beklentileri öne çıkarıyor. Bu makale “karakter” talebini odağına alarak günümüz edebi çalışmalarının ve bu çalışmalarda öne çıkan etik, estetik yönelimlerin ana hatlarını ortaya koymayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler: