Abstract:

Sporcular üzerinde yaratılan başarı baskısı taraftar, medya, politik yapılar, sponsor gelirleri, antrenör gibi dışsal faktörlerle birlikte sporcuları başarının zorunluluğu bu baskıyı arttırmaktadır. Bu bağlamda, profesyonel voleybolcuların fair play kavramına yönelik düşünce ve deneyimleriyle yükledikleri anlamların metaforlar vasıtasıyla ortaya çıkarılması bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Araştırmaya 2022-2023 sezonunda Türkiye voleybol üst liglerinde profesyonel olarak voleybol oynayan 27 erkek 12 kadın toplamda 39 profesyonel voleybolcu katılmıştır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden fenomenoloji (olgu bilim) deseni kullanılmıştır. Verilerin elde edilmesinde iki kısımdan oluşan, araştırmacı ve uzman görüşüne başvurularak oluşturulan bir form kullanılmıştır. İlk kısım, katılımcıların demografik bilgilerini içermekte, ikinci kısım ise fair play kavramına ilişkin voleybolcuların algılarını belirlemek amacıyla "Fair play... gibi/benzer; çünkü..." ifadesini tamamlandığı bölümü içermektedir. Araştırmanın verilerinin analizi, içerik analiz tekniği kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Analiz süreci, öncelikle 1'den 39'a kadar numaralandırılan metaforların tek tek incelenmesi ve kodlanması, metaforların ifade ettiği anlamlara göre kod listesi arasındaki ilişkilere bakılarak, verilerin anlamlı hale getirilmesi ve en uygun kategorilere ulaşılması şeklinde gerçekleşmiştir. Sporcuların bakış açıları incelendiğinde oluşturulan metaforların “dürüstlük unsuru olma”, “saygı unsuru olma”, “inanç unsuru olma”, “karakter unsuru olma” ve “yardımlaşma/takım çalışması unsuru” temaları altında toplandığı sonucuna ulaşılmıştır. Sporculuğun ilk yıllarından itibaren verilecek fair play eğitimlerinin yaygınlaştırılması ve olumlu davranışların ödüllendirilerek teşvik edilmesi ve medyanın da bu konu üstünde yoğunlaşarak paylaşımlarda bulunması fair play ruhuna yakışır davranışların yaygınlaşmasına katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Keywords: