ASOS INDEKS
Türkistan, jeopolitik konumu ve zengin doğal kaynakları nedeniyle XIX. yüzyılın ortalarından itibaren Çarlık Rusya ve İngiltere’nin, Asya hâkimiyeti ile emperyalist politikaları için önemli bir mücadele sahasına dönüşmüştür. Rusya’nın sıcak denizlere inme saikiyle Türkistan’a yönelmesi, Hindistan’ı sömürgesi altında tutan İngiltere’nin endişe ederek bölge üzerinde ilgisinin artmasına neden olmuştur. Rusya’da siyasi hedeflerine ulaşmak için bölgeye gönderdiği casusların hazırladığı raporlar doğrultusunda Türkistan işgalini hızlandırmıştır. Sonuçta iki emperyalist devlet arasında yaşanan mücadeleyi kazanan, jeopolitik konumunun da kendisine sağladığı avantajı kullanan Rusya olmuştur. Türkistan’da ve Buhara Emirliği’nde iç dengeleri etkileyen en önemli siyasi gelişme ise Çarlık Rusya’sında yaşanan siyasi gelişmeler olmuştur. Rusya’da muhalif gruplarca monarşi yönetimine karşı 1917 yılının şubat ayında gerçekleştirilen darbe neticesinde Çarlık Rejimi’ne son verilmiştir. Aynı yıl Bolşevikler ülkedeki siyasi boşluktan yararlanmak suretiyle geçici hükümete darbe yaparak iktidar olmuşlardır. Rusya’da halk hareketi ile iktidar olan Bolşevikler, Buhara Emirliği’nde bulunan reform yanlısı Yaş Buharalılara değişim için örneklik teşkil etmiştir. Rusya’da yaşanan devrimden etkilenen Buharalı Cedidcilerin ülke içinde siyasi söylemlerini değiştirmeleri, emirlik yönetiminin Yaşlar’a karşı siyasi tutumunda değişikliğe neden olmuştur. Bunun neticesinde ülke içinde Yaşlara karşı gözaltı, tutuklama ve işkencelerin başlamasıyla çok sayıda Yaş Buharalı, Bolşeviklerin kontrolü altında bulunan Türkistan şehirlerine kaçmışlardır. Bolşeviklerin, Emir yönetiminden kaçan Yaş Buharalılara kucak açması, Yaş Buharalılar ile Bolşevikler arasında Buhara’nın işgali ile sonuçlanacak iş birliğinin başlamasına neden olmuştur. Bu çalışmamızda Rusların Türkistan üzerindeki tarihî jeopolitik ve jeostratejik emelleri, Türkistan’ın geri kalması sonucu ortaya çıkan Cedidcilik hareketi, 1917 yılında Rusya’da yaşanan çifte devrim sonunda iktidara gelen Sosyalistlerin, Türkistan ve Buhara Emirliği siyasal yapısı üzerine etkisi, Buhara Emirliğinde meydana gelen Kadimci-Cedidci çatışması ve Bolşevik-Yaş Buharalı işbirliği neticesinde Rusların, Buhara Emirliğini işgal süreci incelenmiş, konuyla ilgili makale ve telif eserlerden istifade edilmiştir.
Due to its geopolitical position and rich natural resources, Turkestan has turned into an important field of struggle for Tsarist Russia and Britain's imperialist policies with its Asian domination since the middle of the XIX. century. The increasing interest of England in the region caused concern in Russia and accelerated the occupation of Turkestan in line with the reports prepared by the spies sent to the region. In the end, the winner of the struggle between the two imperialist states was Russia, which used the advantage of its geopolitical position. The most important political development affecting the internal balances in Turkestan and the Emirate of Bukhara was the political developments in Tsarist Russia. As a result of the coup d'état carried out by opposition groups in Russia in February 1917 against the monarchy, the Tsarist regime was put an end to. In the same year, the Bolsheviks seized the power by coup d'état against the provisional government by taking advantage of the political vacuum in the country. The Bolsheviks, who seized the power with the people's movement in Russia, set an example for change for the reform-minded Yash Bukharans in the Emirate of Bukhara. The change in the political discourse of the Bukharan Jadidists, who were influenced by the revolution in Russia, led to a change in the political attitude of the Emirate administration towards the Yashlars. As a result, with the beginning of detentions, arrests and tortures against the Yashlars in the country, many Yash Bukharans fled to Turkestan cities under the control of the Bolsheviks. The Bolsheviks' embrace of the Yash Bukharans fleeing from the Emir's rule led to the beginning of the cooperation between the Yash Bukharans and the Bolsheviks, which would result in the occupation of Bukhara. In this study, the historical geopolitical and geostrategic ambitions of the Russians on Turkestan, the Jadidism movement that emerged as a result of the backwardness of Turkestan, the effect of the Socialists who came to power at the end of the double revolution in Russia in 1917 on the political structure of Turkestan and the Emirate of Bukhara, the Kadimist-Jadidist conflict in the Emirate of Bukhara and the process of occupation of the Emirate of Bukhara by the Russians as a result of the Bolshevik-Yash Bukharan collaboration have been examined and articles and copyrighted works on the subject have been used.
Makale Detay 
Benzer Makaleler
PDF Görüntüle
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Alıntı Yap
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley
