Görüntüleme
8
Arap edebiyatında bedîî sanatlar kategorisinde yer alan tatrîz, ilk kez Ebû Hilâl el-Askerî’nin (ö. 400/1009’dan sonra) söz ettiği altı sanattan birisi olarak tarih sahnesine çıkmıştır. Devam eden süreçte ise mahiyet itibariyle kayda değer bir değişim dönüşüm geçirmiştir. Sanatın tarihi serencamı ilk etapta secide ve vezinde denk olan kelimelerin kafiyeden önce sıralanması, daha sonra sözün baş tarafında birden fazla mübtedanın sıralanıp haber kısmında bir sıfatın mübtedalar sayısınca manayla da ahenkli olacak şekilde sıralanması olarak gelişmiştir. Özellikle Osmanlı dönemi Arap şiirinde tatrîzin bu öncül şekilleri uygulanmakla birlikte şiir dizelerinin baş kısımlarının bir şahsın isim veya künyesinin harfleriyle okunması şeklinde tanımlanan ve adına teşcîr de denilen yeni bir kimliğine daha şiirlerde bolca rastlanır olmuştur. Ağırlıklı olarak gazel, bazen de methiye türü şiirlere uyarlanan bu tür, diğer başka lafzî sanatlarla birlikte kimi modern dönem Arap edebiyatçılarınca anlamın lafza kurban edildiği veya mana zenginlik ve derinliğinin ikinci plana atıldığı gibi gerekçelerle ötelenmiştir. Bu araştırmanın ana temasını Osmanlı dönemi Aap şiirindeki tatrîz dokusu oluşturmakta olup, araştırmada dönemin yeni nesil tatrîz karakteri tespit edildiği gibi tatrîz sanatı gibi lafzî sanatlara karşı olan negatif bakış açısı bu sanat özelinde değerlendirmeye alınmıştır.
Tatrîz, which is included in the category of artistic arts in Arabic literature, first appeared on the stage of history as one of the six arts mentioned by Abu Hilal al-Askerî (d. after 400/1009). In the ongoing process, it has undergone a significant change and transformation in terms of its nature. The historical serencam of art; In the first place, it developed as the ordering of words that are equivalent in prostration and meter before the rhyme, then listing more than one mubtada at the beginning of the word and listing an adjective in the news part in a way that is harmonious in meaning with the number of mubtadas. Although these early forms of tatrîz were applied especially in Arabic poetry of the Ottoman period, a new identity, also called teşcîr, which is defined as the reading of the beginning parts of the poem lines with the letters of a person's name or identity, has become abundantly encountered in poetry. This genre, which is mainly adapted to ghazal and sometimes eulogy-type poems, has been postponed, along with other literal arts, by some modern Arab literati on the grounds that the meaning is sacrificed to the wording or the richness and depth of the meaning are relegated to the background. The main theme of this research is the tatrîz texture in Aap poetry of the Ottoman period, and in the research, the new generation tatrîz character of the period was determined and the negative perspective against literal arts such as tatrîz art was evaluated specifically in this art.
Alan : İlahiyat
Dergi Türü : Ulusal
Makale Detay 
Benzer Makaleler
PDF Görüntüle
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Alıntı Yap
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley
