Özet:

Ulaştırma, küresel ekonomin en az görünen ancak en hayati bileşenlerinden biridir. Hammaddeler, ara ürünler ve bitmiş ürünlerin taşımacılığı, yük taşımacılığının, dolaylı yoldan da küreselleşmenin ve küresel ekonominin önemli bileşenleridir. Türkiye transit geçiş ülkesi olmakla beraber coğrafi avantajı sayesinde bölgenin aynı zamanda lojistik üssü de olabilecek bir konuma sahiptir. Bununla birlikte Türkiye ihracat ve ithalatının büyük kısmını denizyolu ile gerçekleştirmektedir. Ancak hem coğrafi etkenler hem de yetersiz altyapı nedeniyle yurtiçi yük taşımacılığı %90 oranda karayolu ile sağlanmaktadır. Karayolu taşımacılığı denizyolu ve demiryolu taşımacılığına göre daha esnek bir taşıma imkânı sunmakla beraber hem düşük hacimle yük taşınması hem de maliyet açısından diğer iki taşıma moduna göre daha dezavantajlıdır. Buna bağlı olarak hem uluslararası ticarette hem de yurtiçi yük taşımacılığında navlun maliyetlerini arttırmaktadır. Bu çalışma kapsamında da Türkiye’nin gerçekleştirmiş olduğu dış ticaret hacminin ulaştırma modları arasında dağılımı yük ve paha bakımından açıklanan ihracat ve ithalat verileri incelenmiş aynı zamanda da en çok ithalat ve ihracatı gerçekleştiren iller ve bölgeler analiz edilmiştir. Sonuç olarak, i)kamu yatırımlarının tüm lojistik modlar arasında daha dengeli bir şekilde dağıtılması, ii) ulaştırma sektöründe eksik altyapı çalışmalarının tamamlanması gerekliliği, iii) daha çevre dostu ve maliyeti karayoluna göre daha düşük olan demiryolu ve kabotaj denizyolu yük taşımacılığının özellikle yurtiçi yük taşımacılığı kapsamında geliştirilmesi, iv) ihracat ve ithalat yapan üretim tesislerinin sadece belirli bir bölgeye değil tüm ülkeye homojen bir şekilde dağılması, sürdürülebilir kalkınma ve sürdürülebilir bir taşımacılık için önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler: