Özet:

Sivil toplum kuruluşları (STK), demokratik toplumlarda etkin vatandaşların faaliyet alanı, aynı zamanda etkin vatandaşlık eğitiminde okul dışı öğrenme ortamıdır. Sosyal bilgiler dersi öğrencilerin siyasal ve sosyal yaşama katılım becerilerini geliştirerek etkin vatandaşlık eğitimini gerçekleştirir. Bu araştırmanın amacı, sosyal bilgiler öğretmeni ve öğrencilerinin etkin vatandaşlık ve STK algılarını ve sosyal bilgiler dersindeki deneyimlerini anlamaktır. Temal nitel araştırma yaklaşımı ile gerçekleştirilen bu araştırmaya maksimum çeşitlilik örneklemesi ile farklı sosyo-ekonomik düzeylerden gelen 24 ilköğretim öğrencisi ile 11 sosyal bilgiler öğretmeni katılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, öğretmenler ve öğrenciler çoğunlukla etkin vatandaşlığı hak ve sorumlulukları bilmek olarak algılamakta, siyasal ve sosyal katılım boyutuna değinmemektedir. Öğretmenler ve öğrenciler STK’ları daha çok yardımlaşma grupları olarak algılamaktadır. Öğretmen ve öğrencilerin STK deneyiminin oldukça sınırlı olduğu, öğretmenlerin STK’larla ilgili bilgilendirme çalışmalarına ağırlık verdiği ortaya çıkmıştır. Öğretmenler STK’larla işbirliği içinde gerçekleştirilecek etkinlikler yapabilir. Bu etkinlikler vatandaşlık eğitimi konusunda bilgilendirici ve etkin vatandaşlık algısını geliştirecek biçimde düzenlenebilir. Sosyal bilgiler dersi öğretim programı ve ders kitaplarında STK’lar daha ayrıntılı verilebilir ve programda öğretmenlere uygulamalı örnekler sunulabilir.

Anahtar Kelimeler: