Özet:

Mühürler, gücün, zenginliğin ve söz sahibi olmanın bir simgesi olarak uzun yıllar farklı toplumlarda kullanılmışlardır. Mühür, günümüzdeki imzanın yerini tutan bir kişilik ifadesidir. En erken mühür örnekleri günümüzden yaklaşık 9.000 yıl önce ortaya çıkmış ve her çağda kullanılmıştır. Mühürler, M.Ö. 9. ve 7. yy arasında Doğu Anadolu’da yaygın olarak kullanılmıştır. Anadolu mühür gelişimi içerisinde önemli bir yere sahip olan Urartu mühürleri form, mühürler üzerindeki betimlemeler ve işleme tekniği açısından önemli bir yeri kaplamaktadır. Diyarbakır Müzesi’nden (Env. No. 11.29.75) “Kanatlı At” betimli damga mühür Urartu Mühürcülüğünde önemli ve dikkat çekicidir. Mühür 2.6 cm yüksekliğinde ve 1.5 cm taban çapındadır. M.Ö. II. Bin yılın ortalarından itibaren Orta Asur mühürlerinde karşımıza çıkan kanatlı at betimlemeleri daha sonraki dönemlerde varlığını Urartu sanatında devam ettirmiştir.

Anahtar Kelimeler: