Özet:

Erken Cumhuriyet Dönemi’nde (1923-1950) bilimsel bir yaklaşım ile üretilen yeni müfredatlara uygun eğitim yapıları, çağdaş mimari kimlikleri ve kent içindeki konumları ile devleti temsil eden yapılar arasındadır. Başkent Ankara’da bu dönemde inşa edilen çok sayıdaki okul binası, Milli Eğitim Bakanlığı Mimarlık Bürosu’nda Almanca konuşulan ülkelerden gelen mimarlar eliyle üretilmiştir. Bunlar arasında Alman mimar Bruno Taut, okul tasarımları ile bu dönem mimarlığının başlıca aktörlerinden birisi olmuş, tasarımlarında, modern mimarlığın biçimci yanını dışlayarak, üslup tartışmalarından çok yapının bulunduğu iklim, malzeme vb. koşullara uygunluk konusuna önem vermiş, işlevsel bir yapı üretme yoluna gitmiştir. Anıtsal tasarımı olan Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi binasında Osmanlı mimarlığına yaptığı kimi göndermelerin dışında ortaokul ve lise binalarında, çevre ile uyumlu farklı yüksekliklerde parçalı kütle anlayışı ile daha sade ve mütevazı ancak oldukça etkileyici çözümler üretmiştir. Atatürk Lisesi binası, eğitimin gerektirdiği işlevselci ve akılcı çözümlerinin yanında, bulunduğu kültüre özgü detayları ile Taut’un “modern mimarlık” konusundaki düşüncelerinin bir gösteri alanına dönüşür. Çalışmada Atatürk Lisesi binasının Bruno Taut mimarlığını olduğu kadar, Erken Cumhuriyet Dönemi mimarlık ortamının eğilimlerini ortaya koyan mimari kimliğinin tanıtılması ve değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Yapının işlevi, kent ile kurduğu ilişki, mimari kimliği ve nitelikleri, Erken Cumhuriyet Dönemi mimarlığı içindeki yeri, bu çalışmanın başlıca tartışmasıdır.

Anahtar Kelimeler: