Görüntüleme
2
Osmanlı coğrafyasında 13. yüzyıldan itibaren kendi yazılı ürünlerini vermeye başlayan Türk tıbbı, 17 ve 18. yüzyılda yönünü Batı’ya dönmüş bununla birlikte çok daha çeşitli ve zengin eserler kaleme alınmaya başlanmıştır. Bu süreçte halk hekimliği çevresinde özellikle gelenek ve inanç etrafında ortaya çıkmış tedavi yöntemleri kullanılmıştır. Bahsi geçen sürecin risaleler vasıtasıyla kolaylıkla takip edilebildiğini söylemek mümkündür. Bu alanda yazılan risalelerin genellikle tedavi yöntemleri ve hastalıkların şifalarından bahsetmelerinin yanında zehirlenmelere karşı kullanılan panzehirler üzerine yazılanları da mevcuttur. Sınırlı sayıda da olsa bu eserler üzerine yapılmış çalışmalar olmakla birlikte bu çalışmada çeviri yazıya aktarılan ve incelenen eser üzerine yapılmış bir çalışmaya ulaşılamamış olması çalışmanın vücuda getirilmesine vesile olmuştur. Bu çalışmada T.C. Kütahya Belediyesi Mustafa Hakkı Yeşil Kütüphanesi Koleksiyonu’nda B024242/01 numarada “Risale-i Beyan-ı Havass-ı Panzehir” adıyla kayıtlı el yazması eser esas alınmıştır. Her ne kadar kütüphane kayıtlarında “Risale-i Beyan-ı Havass-ı Panzehir” adıyla kayıtlı ise de müellif eserin başında “Derbeyān-ı cevher” adını kullanmayı tercih etmiş fakat hemen devamında “Ammā baʿd; risāle-i ʿamelı̇̄ olan pānzehiri ḫavāṣṣı beyānındadur.” açıklamasını eklemiştir. Bu çalışmada eserde bahsi geçen panzehrin , -ki bunun hangi cevher olduğu ilgili yazma eserde açıkça beyan edilmemiştiryirmi üç şifası tasnif edilmiş, tedavilerde kullanılan adbilim unsurları (hayvan adları, bitki adları vb.) Türk dilinin söz varlığına katkıları çerçevesinde değerlendirilmiştir.
From the 13th century onwards, Turkish medicine in the Ottoman geography began producing its own written works. In the 17th and 18th centuries, it turned its focus towards the West, resulting in a more diverse and rich body of literature. During this period, treatment methods rooted in tradition and belief, particularly around folk medicine, were employed. It can be said that the developments of this period are easily traceable through treatises. These writings often discuss treatment methods and cures for diseases, as well as antidotes used against poisonings. Although there have been some limited studies on these works, the absence of a study specifically on the translated and examined manuscript in this research prompted its initiation. This paper is based on a manuscript registered under the name “Risale-i Beyan-ı Havass-ı Panzehir” in the Collection of Mustafa Hakkı Yeşil Library of Kütahya Municipality, Türkiye (Catalog number: B024242/01). Although the library records list it as “Risale-i Beyan-ı Havass-ı Panzehir,” the author prefers the name “Derbeyān-ı cevher” at the beginning of the work. However, he immediately adds, “Ammā baʿd; risāle-i ʿamelı̇̄ olan pānzehiri ḫavāṣṣı beyānındadur.” In this paper, the manuscript’s mentioned antidote-whose specific substance is not explicitly stated in the relevant manuscript-is classified into twenty-three remedies. The linguistic elements used in treatments, such as animal and plant names, are evaluated within the framework of contributions to the Turkish language’s lexicon.
Alan : Filoloji
Dergi Türü : Uluslararası
Makale Detay 
Benzer Makaleler
PDF Görüntüle
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Alıntı Yap
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley
