Abstract:

Nüfusun giderek yaşlanması günümüzün öne çıkan en önemli demografik olgularından biridir. 20. yüzyıldan önce dünyada nüfus artış hızı yavaş, yaş yapısı durağan ve 65 yaş üstü nüfus, toplam nüfusun küçük bir bölümüyken, 20. yüzyılın ilk yarısında ortalama yaşam beklentisi uzamış, doğum ve ölüm oranları dünya genelinde belirgin düşüşler göstermiş ve yüzyılın ikinci yarısı demografik dönüşüm sürecinde başka bir aşamaya geçildiğine tanıklık etmiştir. Kuşkusuz bu durum gelişmiş ülkeler ile gelişmekte olan ülkeler arasında farklı etkiler ve farklı sorun alanları yaratmaktadır. Avrupa ülkeleriyle karşılaştırıldığında Türkiye’deki yaşlı nüfus oranının yüksek olmadığı görülmektedir. Ancak önemle altı çizilmesi gereken sorun Türkiye’deki yaşlanma hızıdır. Türkiye, Avrupa ülkelerine oranla iki kat hızlı yaşlanmakta ve bu durum gerek yaşlı istihdamı gerek sosyal hizmetler gibi yaşlılara yönelik sosyal politikalar konusunda Türkiye’nin hazırlıksız yakalanmasına neden olmaktadır. Öte yandan yaşlanmaya ilişkin ekonomik ve sosyal politikalara bakıldığında ise “aktif yaşlanma” adıyla çatı bir kavramla karşılaşılmaktadır. Kavram, yaşlıların sağlıklı kalmalarını ve topluma katkıda bulunmalarını sağlayarak çalışmaya devam edebilme kapasitelerini artırmaya yönelik hedefleri içermektedir. Ancak bu noktada öncelikle, yaşlanma ile oluşacak her türlü sorun alanını bireyin sorumluluğuna bırakan veya onlara yapılacak sosyal yardımlar temelinde ele alan liberal anlayıştan uzaklaşmak gerekmektedir. Bunun yerine ekonomi, nüfus ve sosyal politikaların hak temelli bir anlayıştan hareketle oluşturulması gerekmektedir.

Keywords: