Abstract:

Makalede Türk ve Özbek edebiyatının seçkin temsilcileri olan Haldun Taner, Askad Muhtar ve Ölmes Umarbekov’ların tiyatro eserleri karşılaştırmalı olarak analiz edildi. Bu oyun yazarlarının hayatı ve eserlerinin kısa bir açıklaması da verildi ve eserlerinin analizinde dram türünde olan ustalıkları gösterildi. Haldun Taner'in "Günün Adamı", "Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım", "Ve Değirmen Dönerdi", "Dışarıdakiler" tiyatro eserleri Askad Muhtar'ın “Samandar” (“Samandar”) ve Ölmes Umarbekov'un “Sud” (“Yargı”) dramalarıyla karşılaştırıldı ve onlar arasındaki benzerlikler gösterildi. Dramalardaki imgeler dünyası, kahramanların karakter özellikleri ve olay örgüsüne ait benzerlik ve farklılıklar incelendi. Dramatik eserlerin karakter kadrosu, karakterler tabiatı, olay örgüsü bakımından ortak ve farklı yönleri araştırıldı. Makalede özellikle Özbek ve Türk tiyatrosunun oluşumunda önemli rol oynayan eserler hakkında genel bilgiler verilmiştir. Ayrıca Askad Muhtar ve Ölmes Umarbekov’ların tiyatro eserlerinde eski sistemin kusurları, birilerinin kafasındaki eski düşünce ve bunun sonuçları hicivli imgelerle ifade edilmektedir. Bu eserler günümüz insanının hayatını ve içindeki sorunları eşsiz bir şekilde yansıtır. Haldun Taner, eserlerinde toplumsal değişime büyük önem vermiş; sosyal, siyasi ve ekonomik yasalara paralel olarak değişen Türk toplumunun durumunu yansıtmıştır. Makale, Haldun Taner hem de Askad Muhtar ve Ölmes Umarbekov’ların ekonomik ve siyasi dünya görüşlerinin genişliğine, birkaç yabancı dili mükemmel derecede bilmelerine ve gazeteci olarak çok yönlülüklerine dikkat çekerek edebi yaratıcılık yollarına bakmaktadır. Bu bağlamda ortak üslupların ortak çalışmaları karşılaştırmalı olarak incelenmiştir.   Anahtar Kelimeler: Türk Tiyatrosu, Özbek Tiyatrosu, Karşılaştırmalı Analiz, Drama Türü, Kahraman, Sahne, Kabare Tiyatrosu, Edebi Etki.

Keywords: