Abstract:

Amaç: Günümüzde yaşlanma ile birlikte ortaya çıkan hastalıklar ve tedavileri ile ilgili birçok araştırma yapılmaktadır. Fakat geçmişte yaşamış insan toplulukları ile ilgili araştırmaların sayısı oldukça sınırlıdır. Bu çalışmanın amacı Neolitik dönemden 20. yüzyılın ilk yarısına kadar yaşamış olan Eski Anadolu Topluluklarındaki yaşlı bireylerin incelenmesi ve o dönemlerde yaşlılarda görülen sağlık problemlerinin ortaya konulmasıdır. Materyal: Anadolu’da yapılmış olan arkeolojik kazı çalışmalarında ele geçirilen iskelet serileri içerisinde, yaşlı bireylerin belirtilmiş olduğu topluluklar örneklem grubu olarak seçilmiştir. Metot: Bu çalışma  literatür çalışması şeklinde hazırlanmış olup, 25 Eski Anadolu topluluğuna ait 3184 iskeletin verilerine ulaşılmış ve bu iskelet serileri içerisinde tespit edilebilmiş 311 yaşlı bireyde ortaya çıkan patolojik rahatsızlıklar incelenmiştir. Bulgular: İnsanlarda yaşam uzunluğunun, yerleşik hayatın başlamasıyla arttığı paleodemografik çalışmalar ile ortaya konmuştur. Yapılan çalışmada ele alınan populasyonlarda, 40 yaş ve üstü bireyler ileri erişkin kategorisinde değerlendirilmiştir. İncelenen topluluklarda yaşlı olarak belirtilen birey sayısının günümüze yaklaştıkça arttığı gözlenmektedir. Bu topluluklardaki yaşlı bireylerde gözlenen ve kemiğe yansıyan hastalıklar arasında; schmorl nodülü, osteofit, osteoartrit, romatiod artrit, ankylosing spondylitis ve osteoporoza rastlanmıştır.  Sonuç: Çalışmamızda Eski Anadolu topluluklarının yaşlı bireylerinin, hem yoğun fiziksel aktiviteye bağlı hem de yaşlılıkla beraber artış gösteren, osteoporoz, osteofit, osteoartirit, schmorl nodülü, ankylosing spondylitis’ten etkilendikleri görülmektedir. İncelenen hastalıklar arasında eklem hastalıklarının yoğun olarak görülmesi, Eski Anadolu topluluklarında fiziksel aktivitenin yüksek olduğunu ve çalışma koşullarının ağır olduğunu göstermektedir. Farklı dönemlerde yaşamış topluluklarda incelenen hastalıkların, farklı omur bölgelerinde ya da eklemlerde görülme yoğunluğunun da bireylerin fiziksel aktiviteleri ile ilişkili olarak değiştiği görülmektedir. Neolitik dönemden günümüze doğru yaklaştıkça Eski Anadolu topluluklarında yaşlı olarak belirtilen birey sayısının artış göstermesi de zamana bağlı olarak çevresel koşulların iyileştiğinin ve bunun bir sonucu olarak da  hayatta kalan yaşlı birey sayısın arttığı konusunda ipucu vermektedir

Keywords: