Özet:

Gerçek bir yaşamöyküsü çerçevesinde kurgulanan biyografik romanlar tanıtmayı, benimsetmeyi ya da hatırlatmayı amaçladığı gerçek kişileri, türe ait anlatım teknikleriyle kurgusal düzleme taşırlar. Ürgüp’te uyguladığı kendine özgü gezici kütüphanecilik çalışmalarıyla Türk kütüphanecilik tarihinin önemli isimlerinden biri olarak anılan Mustafa Güzelgöz’ün yaşamöyküsünü konu edinen Fakir Baykurt’un Eşekli Kütüphaneci adlı romanı, kurgu ve anlatım itibarıyla biyografik roman türünün örneklerinden birini sunar. Biyografik roman yazarı olarak Baykurt, yaşamöyküsü ve düşünce bağlamında kendisiyle özdeşleştirdiği Güzelgöz’ü, biyografik kurgunun eksenine taşıyarak birey kimliğiyle dikkatlere sunar. Bu araştırmanın amacı, Mustafa Güzelgöz’ün yaşamöyküsünü anlatan nesnel-bilimsel biyografileri, Güzelgöz’le yapılmış mülakatları temel alarak Fakir Baykurt’un Eşekli Kütüphaneci adıyla yayımladığı kurgu-biyografisini, kurmaca-gerçeklik ilişkisi bağlamında incelemektir. Araştırmada, yazar ile kurgusal kişiye dönüştürülen gerçek kişinin yaşamöyküsel ve düşünsel birlikteliğinin biyografik kurguya kaynaklık ettiği görülmüştür. Biyografik roman yazarının nesnel-bilimsel biyografiler ve mülakatlarla çerçevesini belirlediği kurguda, gerçek kişiyle bir değer temsili sunduğu gözlemlenmiştir. Eşekli Kütüphaneci romanında Güzelgöz’ün yaşadığı Ürgüp ve çevresi, ailesi, kütüphanecilik faaliyetleri gerçeklik ilkesi çerçevesinde ayrıntılı olarak kurguya dâhil edilmiştir. Biyografik kurgunun başkişisinin tanıklık ettiği dönem, çeşitli yönleriyle ele alınarak toplumsal ve kültürel yapı yansıtılmıştır. Bu bağlamda roman, Mustafa Güzelgöz ekseninde Türkiye’deki kütüphanecilik çalışmalarını kurgu-belge niteliğiyle dikkatlere sunmuştur. Bir kütüphanecinin biyografisi olan Eşekli Kütüphaneci, Türk kütüphanecilik tarihinin gelişme evrelerinin kurgusal düzlemde alternatif bir anlatımı olarak önem kazanmaktadır.

Anahtar Kelimeler: