Abstract:

Mevlid, Hz Peygamber’in doğumunu ve doğum yıldönümünün de yapılan merasimi ifade etmektedir. Bu sebeple Müslümanlar arasında “mevlid” büyük önem arz etmektedir. İslam dünyasında ilk mevlid merasimleri Şiî Fatımî Devleti tarafından yapıldığı bilinmektedir. Türk toplumlarında ise ilk mevlid kutlamaları son derece dindarlığıyla bilinen Selçuklu Erbil Atabeyi Muzafferüddin Gök (1190-1232) tarafından düzenlenmiştir. Hz. Peygamber’e büyük bir sevgi besleyen ve hürmet gösteren Osmanlı Devleti’nde ise mevlid merasimleri Kanuni Sultan Süleyman döneminde devlet protokolüne girmiş, III. Murad döneminde ise resmiyet kazanmıştır. Osmanlılarda mevlid merasimlerinde minarelerde kandiller yakılır ve camilerde mevlidler okutulurdu. Ayrıca devlet erkânının ve halkın ileri gelenlerinin katılımıyla sarayda görkemli mevlid törenleri düzenlenmekteydi. Kutsal topraklara büyük hürmet gösteren Osmanlı Devleti Yavuz Sultan Selim döneminde Hicaz Bölgesi’nin idaresini ele aldıktan sonra Haremeyn-i Şerif’e hac mevsiminde “surre” adıyla para ve değerli eşyalarınsan oluşan surre alaylarını düzenli bir şekilde göndermiştir. Bununla birlikte Osmanlı Devleti, Haremeyn-i Şerif’e mevlid-i şerif masrafları olarak kumaş, nakit ve merasimler için çeşitli malzemeler göndermiştir. Çalışmada, 1701 yılında Haremeyn-i Şerifeyn Evkafı tarafından Mekke, Medine’ye gönderilen Mevlid-i Şerif masrafları ele alınmıştır. Masraflar yoluyla Mekke ve Medine şehirlerindeki görevlilerin isimleri, bürokratik olarak bu kişilerin aldıkları hediyeler yoluyla rütbeleri, nakit yardımlar yoluyla Harem-i Şerif ve Mescid-i Nebevi’deki görevliler ve merasimler esnasında kullanılan malzemeler yoluyla da organizasyonun şekli ortaya konulabilmektedir. Bunlarla birlikte malzemenin bölgeye ulaşmasında lojistik bilgileri de masraf verileriyle ortaya konulabilmektedir.

Keywords: