Özet:

Ölçünlü Türkiye Türkçesinde kullanılmayan pek çok eskicil ögenin Türkiye Türkçesinin yaşayan ağızlarında gerek eklerde gerekse sözcüklerde kullanıldığı görülmektedir. Anadolu ve Rumeli ağızlarında bugün için yazı dilinde anlam alanı korunmuş, genişlemiş, daralmış veya değişmiş sözcüklerle karşılaşmamız bu duruma örnektir. Türkiye Türkçesinde anlamı daralan; fakat Doğu Trakya ağızlarında yer-yön zarfı olarak kullanımının dışında eskicil anlamıyla kullanılan “İleri” sözcüğü bunlardan biridir. Bu sözcük ve türevleri Eski Anadolu sahasında “önce, önceden, önceki, öncekiler vb.” anlamlarında kullanılırken günümüz Türkiye Türkçesi gramer kitaplarında sadece yer-yön zarfı başlığı altında değerlendirilmektedir. Doğu Trakya ağızlarında ise “ileri” sözcüğü bu eskicil anlamını (önce, önceden, öncekiler vb.) korumuş ve çeşitli ekler alarak veya tek başına “öncelik bildirme” kavram alanı içinde kullanılmıştır. Çalışmamızda bu konu üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler: