Özet:

Kadim arşivin derinliklerinde ve geçmişle temas köprüsü olarak kabul edilen el yazması sayfaları arasında, bizi uzak dünyalara taşıyan, şiir ve meditasyonun gizemini ve zamanların ardışıklığını ortaya çıkarmak için sorunsuz bir şekilde birleştiği edebi değerler bulunmaktadır. Bu değerli edebi çalışmalar arasında, Yemen kralı Ebû Mürre Seyf b. Zîyezen b. Zîasbah el-Himyerî (ö. 575 [?])’nin veziri Yesrib tarafından yazılıp, Ahmed b. Alî b. Yusuf el-Bûnî (ö. 622/1225) aracılığıyla günümüze aktarılan destansı şiiri “Silku’z-Zevâhir Fi ʿilmi’l- Evâ’ili ve’l-Evâhir” adlı el yazması eserini incelemeyi çok kıymetli buluyoruz. Bu şiir, Allah’ın Hz. Adem'i yarattığı zamandan kıyamet gününe kadar uzanacak zaman tünelini, özellikle İslami döneme odaklanarak dünyanın hikayesini bize aktarmaktadır. Bu makale, bizi zaman tünelinden geçirirken, çağlar boyunca insan düşüncesinin geçirdiği evreleri ve bu evrelerin insan yaşamına bıraktığı derin izlere vurgu yapmaktadır. Şiir, şairin fikir ve vizyonunun dilsel inceliklerini, felsefi derinliğiyle beraber harmanlayıp neredeyse kusursuz bir üslupla ifade etme beceri ve yeteneğini gösteren sofistike bir sanatsal girişimi temsil etmektedir. Klasik dönemlerde şiir, bilgi, kültür ve tarih aktarımının bir aracı olarak ele alınırdı. Makalemizin başlığını teşkil eden “Silku’z-Zevâhir Fi ʿilmi’l- Evâ’ili ve’l-Evâhir” adlı şiiri bize aktaran el-Bûnî, şairin dünya tarihi, insanlığın geçirdiği evrelerini ve tarih üzerindeki etkisinden bahsetmektedir. Bize kültürlerin nasıl birleştiği ve medeniyetlerin nasıl iç içe geçtiğini rüyamsı bir anlatımla ifade etmektedir. Şiirsel anlatısıyla ve eşsiz sunumuyla dünyanın geçirdiği evreleri, tarihi olayların süreçlerini, yaşanan gelişmelerin detaylandırılmasıyla adeta bizi antik ve modern tarihin sırlarının açığa çıktığı zaman yolculuğuna çıkarmaktadır. Akademik hayata kazandıracağımız bu el yazmasının, okuyucuları tarafından farklı bir heyecanla takip edeceklerini, ayrıca bu heyecan verici serüvenden etkilenecekleri düşünmekteyiz. Bu serüvenler hakkında bilgi edinen kişilerin sadece edebi yönü değil aynı zamanda havsalasının ne denli açılacağı da malumdur. Ahmed b. Alî b. Yusuf el-Bûnî’nin (ö. 622. /1225) bu çalışması, sadece tarihi belgeleri değil, aynı zamanda geçmişle günümüz arasında köprü kuran ve derinliği olan edebi bir eserdir. Şiir ve tarih arasındaki farklı disiplinlerin karmaşık haline ışık tutarak, yüzyılları aşan derin düşünce ve duyguların aktarılmasında şiirsel ifadenin kalıcı gücünü vurgulamaktadır. Bu makale aynı zamanda okuyucuları, dünyanın başlangıcından sonuna kadar olan hikâyesinin özünü yakalayıp insan varoluşuyla ilişkisini irdelemekte geçmiş, bugün ve geleceğe dair paha biçilemez bir ufuk açtığını ve epik şiirin hazinelerini keşfetmesi için tarihsel bir yolculuğa çıkmaya davet etmektedir.

Anahtar Kelimeler: