Özet:

1982 Anayasası’nın 148. maddesinin üçüncü fıkrasında “bireysel başvuru” hakkı düzenleme altına alınmıştır. Bireysel başvuru hakkı, Anayasa'da güvence altına alınmış temel hak ve özgürlüklerden, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi kapsamındaki herhangi birinin kamu gücü tarafından ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesine başvuru yapılmasına dayanmaktadır. Esas inceleme neticesinde bir temel hak ve özgürlüğün ihlal edildiğine veya ihlal edilmediğine karar verilmektedir. İhlal kararı verilmesi hâlinde ihlalin ve sonuçlarının ortadan kaldırılması için yapılması gerekenlere hükmedilmektedir. İhlal kararı verilmesi halinde, ihlali gidermek üzere kararın iletileceği ilgili veya muhatabın belirtilmesi ve ilgililere tebliğ edilmesi gerekmektedir. Buna göre, Anayasa Mahkemesinin “bireysel başvuru kararları”ında, kamu gücü tarafından gerçekleştirilen ihlalin kaynağı kimi hâllerde Türkiye Büyük Millet Meclisi olabilecektir. Bu durumda ihlali ve sonuçlarını ortadan kaldırılmak üzere Anayasa Mahkemesinin “TBMM’ye bildirim”de bulunması hukuki bir sonuç olarak ortaya çıkmaktadır. Anayasa Mahkemesi bugüne kadar toplam beş kararda bu yola başvurmuştur. Bu hususun devlet organlarının anayasal yetki kullanımı bakımından üzerinde durulması ve bireysel başvuru hakkının anayasal etkisi ve dönüştürücü işlevi boyutuyla değerlendirilmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler: