Views
78
Downloands
12
Makalede, Diyarbakır Arkeoloji Müzesi’nde bulunan figürlü Artuklu dönemi sikkeleri değerlendirilmektedir. Artuklular, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde 1102-1409 yılları arasında Amid (Diyarbakır), Harput, Mardin ve Hasankeyf gibi merkezlerde egemen olmuş bir Türkmen beyliğidir. Müzede beyliğe ait 12.- 13. yüzyıllar arasına tarihlenen 14 adet figürlü sikke bulunmaktadır. Satın alma yoluyla müzeye getirilen bu sikkelerden 6 âdeti bakır, 8 adedi ise bronz malzemeden yapılmıştır. Karakteristik özelliklere sahip olan Artuklu sikkelerinde figürlü süslemenin yanı sıra Arapça yazılar, meliklerin, sultanların, halifelerin adı ve unvanı ile basım yeri, tarihi gibi bilgilerde yer almaktadır. Sikkelerde figür kompozisyonu olarak büst ve portre kullanımına ağırlık verilmiştir. Sikkelerde halife adının belirtilip beyliğin İslam dinine mensubiyetinin vurgusu yapılırken aynı zamanda Grek, Roma, Bizans ve Orta Asya hakanlarının tahta oturur vaziyette tasvirlerinin etkileri ön plana çıkmaktadır. Sikkeler üzerinde uygulanan hükümdar portrelerinde yüz, saç ve elbise kıvrımları gibi ayrıntılar maden üzerinde kabartma olarak işlenmiştir. İslami dönemde yazı ve bitkisel süslemelerin yoğun işlenmesine rağmen Artuklu dönemi sikkelerinde figüratif süslemelerin kullanılmış olması bu sikkelerin özel bir yerinin olduğunu göstermektedir. Çalışmada, nümismatik biliminin yanı sıra sanat tarihi, arkeoloji, coğrafya, tarih gibi sosyal bilim dallarına kaynaklık eden sikkelerden Diyarbakır Arkeoloji Müzesi’nde bulunan Artuklu dönemi figürlü sikkelerin, sanatsal üslubu ve kültürel etkileşimi anlatılarak Türk-İslam sanatı içerisindeki yerinin değerlendirilmesi yapılmaya çalışılmıştır.
In the article, the figure of the Artuklu era cycles located in the Diyarbakır Archaeological Museum is evaluated. The Artuklans are a Turkmen bishop in the southeastern Anadolu region between 1102-1409 years dominated in centers such as Amid (Diyarbakır), Harput, Mardin and Hasankeyf. The museum contains 14 figures of silk from the 12th to 13th centuries. Of these sculptures brought to the museum through the purchase, 6 are made of copper and 8 are made of bronze material. In addition to the figurative decoration of the Artuklu cycles, which have characteristic characteristics, the Arabic writings, the names and titles of the angels, sultan, caliphs, the place of printing, the history, and the information. In the circles, the weight was given to the use of bust and portrait as a figure composition. In the cycles the name of the Khalifa is indicated and the emphasis is made on the membership of the Islamic religion, while the influences of the paintings of the Greek, Romanian, Byzantine and Central Asian peoples are still sitting on the tree. In the ruler portraits applied on the cycles, details such as face, hair and clothes curvations were processed as bubbles on the mine. Despite the intense processing of text and plant decorations in the Islamic period, the use of figurative decorations in the Artuklu period circles shows that these circles have a special place. In the study, the symmetic science as well as the cycles that lead to social sciences such as art history, archaeology, geography, history, the Artuklu period figure cycles located in the Diyarbakır Archaeology Museum, the artistic style and cultural interaction were tried to be assessed by the place in the Turkish-Islamic art.
Field : Filoloji; Mimarlık, Planlama ve Tasarım; Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler
Journal Type : Uluslararası
Article Detail 
Similar Articles
Download PDF
Journal Information
Listen Paper
Cite
Print This Page
Share
Mendeley
