Özet:

Bu çalışmada, kanatlı besleme konusundaki son araştırmalar ile önerilebilecek yeni besleme ve yemleme uygulamalarına  değinilmiştir. Dünyadaki kanatlı besleme çalışmaları, moleküler genetik, mikrobiyoloji, etoloji, immunoloji, histoloji, yem teknolojisi, farmakognozi, nanoteknoloji, biyoteknoloji ve  gıda bilimi gibi diğer bilim dalları ile disiplinler arası olarak yürütülmektedir. Kanatlı beslemede mısır ve soya kullanımını azaltma yönünde çalışmalar  ile yeni ham madde arayışları devam etmektedir. Peletleme işleminde enerji sarfiyatının azaltılması, pelet stabilitesi ve kalitesinin artırılması,  nişasta içeriği yüksek yemlerin ekspander veya ekstruder işleminden geçirilmesi, peletleme işleminde buhar sıcaklığının arttırılması,  pastörize sıcaklık uygulaması ve çimlendirme çalışılan konulardandır. Ultra iz minerallerin (lanthanium, cerium, praseodimium, neodimium) kanatlılar üzerindeki etkileri çok az çalışılmıştır. Probiyotikler, prebiyotikler, organik asitler, antimikrobiyal ve antioksidant etkili bitkisel ekstraktlar, sindirime yardımcı eksojen enzimler ve toksin bağlayıcılar pek çok araştırmaya konu olmuştur ve olacaktır. Bu kapsamda; inülin, kitosan ve kito-oligosakkaritler, lignoselüloz,  fitaz, amilaz,  bütirik asit, bitkisel ekstraktlar,  odun kömürü ve kuşburnu tozu gibi katkıların kanatlılar üzerindeki olumlu etkileri rapor edilmiştir. Meta analizleri ile etkilerinde devamlılığı saptanacak ülkemiz tıbbi ve aromatik bitkilerinden yeni tescilli yem katkılarının üretilmesine yönelik çalışmalar yapılmalıdır. Verim performansının arttırılması ile birlikte tüketici isteklerine  uygun yeni ürünler elde etmek için; amino asit beslemesi, in ovo besleme, erken dönem beslemesi, üniformite beslemesi, üreme beslemesi, sağlık koruma beslemesi, sıcaklık stresininin olumsuz etkisini azaltıcı besleme, ürün kalitesini iyileştirici besleme ve fonksiyonel gıda üretimi için besleme uygulamalarında yoğunlaşılmıştır. Yemlerin hayvanlara veriliş şekli olan yemlemenin modern metodları olarak da; seçmeli yemleme, tüm dane yemlemesi ve  grit yemlemesi hayvan refahını arttırma yönünde halen üzerinde araştırılmaktadır. Yemlerin fiziksel, kimyasal ve biyolojik analizlerinin yapılması, hızlı yem analiz yöntemlerinin analitik olarak doğrulanarak kalibre edilmesi ve yaş analiz sonuçları ile uyumluluğunun kontrolü, karma yemlerin daha doğru formüle edebilmesi ve hayvanların yeterli ve dengeli bir şekilde beslenmeleri için oldukça önemlidir. Ülkemiz yem ham maddelerinin besin madde komposizyonları ile kanatlı tür ve genotiplerinin besin madde ihtiyaçlarını içeren ulusal bir veri bankasının oluşturulması, daha doğru rasyon formülasyonları için elzemdir. Yem-gıda güvenliği bakımından izlenebilirliğin üretim akış şemasının herhangi bir noktasından ilk, ara veya son üründen elde edilecek örnekler bazında değerlendirilmesi için akredite olmuş laboratuvarlara olan ihtiyaç,  Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığının ortak işbirliği ile hazırlanacak alt yapı çalışmaları ile giderilmelidir. Sonuç olarak, gelecekte yürütülecek çalışmalar; ekonomik kriterler, alternatif yem bitkilerin belirlenmesi ve kültüre alınması, yeni yem katkılarının üretilmesi, sürdürülebilirlik ve ürün kalitesi düzleminde yol almaya devam edecektir.  Ancak, kanatlı besleme çalışmaları, teorik bilime ve pratik saha uygulamalarına katkı sağlama yanında; ülkemiz gündemini sürekli meşgul eden GDO gibi tartışmalı konuları aydınlatıcı, hayvan refahı, tüketici sağlığı ve ekolojik dengenin korunmasına da katkı sağlayıcı olması beklenmektedir. 

Anahtar Kelimeler: