Abstract:

Bu araştırmada Türk sanatında sembolik ve ikonografik anlatımın kökenleri, temel dinamikleri ele alındı. Araştırmada betimsel yöntem kullanıldı. Eski Türklerin ortaya koyduğu ürünlerden başlayarak günümüz sanat uygulamalarına kadar ilgili yazılı kaynaklar taranarak bulgulara ulaşıldı ve konu bağlamında yorumlandı. Türkler tarihten bu yana kendine özgü yaşam biçimini, kültürlerini ve buna bağlı olarak da sanat anlayışlarını ortaya koymuştur. Türk sanatının temelini, birbirinin devamı niteliğinde olan kültürel gelişim ve farklı inanış biçimleri oluşturur. Türk sanatı tarihinde Asya Hunları, Göktürkler, Uygurlar kültürel geleneklerine bağlı sanat üslubu geliştirmişler ve bu sanat üslubu kendilerinden sonra gelen Selçuklu ve Osmanlı gibi Türk devletlerinin sanatına temel teşkil etmiştir. Selçuklu ve Osmanlı devleti Orta Asya sanat geleneğini İslam dini çerçevesinde sentezlemiştir. Konularını yaşam ve inanış biçiminden alan Türk sanatçısı sembolik ve ikonografik bir dil kullanmıştır. Proto-Türklerin yapmış olduğu petroglifler hayvan üslubuna, Uygur duvar resimleri ve minyatürleri Selçuklu ve Osmanlı minyatürüne temel oluşturur. Batı tarzı resim anlayışına kadar Türk sanatında sembolik ve ikonografik anlatımın oldukça önemli olduğu görülür. Osmanlının da batılılaşma ıslahatları Türk sanatında Batı tarzı gerçekçi resim anlayışının oluşmasını sağlamış ve bu anlayış içerisinde de sembolik ve ikonografik anlatımın devam ettiği görülür.

Keywords: