Özet:

Sanatın bir dalı olarak sinema; insan, yer ve peyzajı anlamak üzere bir araç sağlar. Ancak peyzaj mimarlığında film peyzajlarının potansiyelini görmezden gelen bir araştırma, eğitim ve meslek yaklaşımı yaygındır. Bu çalışmada film peyzajlarına ilişkin yaklaşımların tartışılmasının, peyzajın çok katmanlı ve açık uçlu yapısının daha derinlemesine ve iyi anlaşılmasına katkıda bulunacağı varsayılmıştır. Böylece bu çalışma bilimsel yöntem anlayışının benimsenmesiyle kültürel köklerinden kopmuş olan peyzaj mimarlığı disiplininin tekrar daha güçlü bir peyzaj anlayışına kavuşmasına katkıda bulunmayı amaçlar. Bu nedenle çalışmada film peyzajlarına ilişkin kavramlaştırmalar tespit edilmiş ve irdelenmiştir. Film peyzajları üzerinden tartışmalar yürüten çeşitli araştırmalar saptanmış; içerik analizi ile peyzaja ilişkin kavramsal yaklaşımlar ve filmler üzerinden yaptıkları açıklamalar incelenmiştir. Daha sonra kavramlaştırmanın temelinde yer alan durumlar (işlev, denetim, sosyal inşa, yorumlanma vb. gibi) tanımlanmış ve peyzaj kavramları listelenmiştir. Yapılan araştırma, film peyzajlarının daha çok film ve kültürel coğrafya araştırmaları bağlamında ele alınmış olduğunu ve peyzaj mimarlığı araştırmalarında film peyzajlarına odaklanmanın yaygınlaşması gerekliliğini ortaya koymuştur. Film peyzajlarına ilişkin araştırmalarda peyzajlar genellikle üstlendikleri işlevlere, yorumlanma, temsil edilme ya da sosyal inşa şekillerine göre kavramlaştırılmışlardır. Peyzajın en sık karşılaşılan kavramlaştırma şeklinin kahramanların içsel psikolojik süreçlerine ayna tutması üzerine olduğu görülür. Bu ise peyzaj ve insan kavramlarının karşılıklı birbirlerine bağlılığını yansıtır. Ayrıca filmlerde peyzajı canlı bir varlık, oyuncu, filmin bir çalışanı olarak gören yaklaşımlar, peyzaj mimarlığında fiziksel peyzaj boyutundan öteye geçen, duyarlılık ve farkındalık geliştiren bakış açılarının gelişmesine katkıda bulunabilir.

Anahtar Kelimeler: